Πώς αντιμετώπισαν οι Τούρκοι τις επιτυχίες των Ελλήνων στον πρώτο χρόνο της επανάστασης ;
Οι Τούρκοι θορυβήθηκαν από τις νίκες των Ελλήνων. Στέλνουν τρία ασκέρια (στρατιωτικά σώματα) στη Νότια Ελλάδα, αλλά κανένα δε φτάνει στην Πελοπόννησο, εξαιτίας της αντίστασης των οπλαρχηγών της Στερεάς Ελλάδας.
Το τρίτο ασκέρι κατέβαινε με αρχηγό τον Δράμαλη.
Ο Μαχμούτ πασάς ή Δράμαλης (καταγόταν από τη Δράμα και γι' αυτό ονομάστηκε έτσι) είναι αυτός που είδαμε ότι ως πασάς της Λάρισας και κατέπνιξε την επανάσταση στο Πήλιο (Άνθιμος Γαζής, Κυριάκος Μπασδέκης), τα Άγραφα και τον Ασπροπόταμο, ενώ είχε στρατιωτική εμπειρία και από εκστρατείες στη Σερβία.
Ποια πορεία ακολούθησε ο Δράμαλης ;
Η εκστρατεία του Δράμαλη ξεκίνησε την άνοιξη του 1822. Συγκέντρωσε 18.000 στρατιώτες στην Υπάτη της Λαμίας και από εκεί προχώρησε νότια, πυρπόλησε τη Θήβα, πέρασε τα Μέγαρα και την Κόρινθο και χωρίς αντίσταση έφτασε μέχρι το Άργος.
Τι έκαναν οι Έλληνες για να σταματήσουν τον Δράμαλη ;
Οι Έλληνες με τις οδηγίες του Κολοκοτρώνη :
- Έλεγξαν όλες τις διαβάσεις και τα περάσματα, απομονώνοντας τη στρατιά του Δράμαλη στην πεδιάδα της Αργολίδας.
- Στο φρούριο του Άργους κλείστηκαν ένοπλοι με αρχηγούς τον Δημήτριο Υψηλάντη και τον Πάνο, γιο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
- Εφάρμοσαν την τακτική της καμένης γης, ώστε να μη βρίσκει εφόδια ο Δράμαλης και ο στρατός του.
Ποια ήταν τα αποτελέσματα της τακτικής του Κολοκοτρώνη ;
- Οι Τούρκοι εξαντλημένοι από την πολιορκία, την έλλειψη τροφής και τις ασθένειες αποφασίζουν να επιστρέψουν στην Κόρινθο.
- Όλες οι οδοί είναι αποκλεισμένες από τους Έλληνες εκτός από τα στενά των Δερβενακίων, όπου βρίσκεται ο Κολοκοτρώνης με 2.500 άντρες.
- Ο Δράμαλης αναγκάζεται να κινηθεί προς τα Δερβενάκια.
- Καταφτάνουν στα Δερβενάκια κι άλλοι οπλαρχηγοί (Νικηταράς, Παπαφλέσσας).
- Η μάχη γίνεται στις 26 Ιουλίου 1822, είναι φονική και ο τουρκικός στρατός διαλύεται.
- Όσοι σώθηκαν, προσπαθούν να φτάσουν στην Κόρινθο.
- Ο Κολοκοτρώνης ανακηρύσσεται αρχιστράτηγος.
Ποιο ήταν το τέλος του Δράμαλη ;
Παράρτημα
03.09 Η εκστρατεία του Δράμαλη - Δερβενάκια
Γλωσσάρι
Ασκέρι : Τμήματα στρατού (άτακτου).
Τακτική της «καμένης γης» : Η σκόπιμη καταστροφή των καλλιεργειών και ο αφανισμός των ζώων προκειμένου να εμποδιστεί ο ανεφοδιασμός του αντιπάλου.
Γεννήματα : Σιτηρά.
Οι πηγές αφηγούνται
1. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης εμψυχώνει τους άνδρες του για ν' αντιμετωπίσουν τον Δράμαλη
(απόδοση στα νέα ελληνικά)
«Έλληνες, τους είπε, σήμερα γεννηθήκαμε και σήμερα θα πεθάνουμε για τη σωτηρία της πατρίδας μας και για τη δική μας. Ακούστε τι πρέπει να κάνετε. Αμέσως να πάτε στα σπίτια σας να πάρετε το φαγητό σας• διέταξα να σας δοθεί όπως και τα φυσέκια, αλλά να είστε έτοιμοι όλοι οι δυνατοί, τους δε αδύνατους και τα περιττά πράγματα, τα ζώα και τις κάπες σας να τα στείλετε στο απέναντι βουνό του Αγίου Γεωργίου, όπου διέταξα να πάνε και τα δικά μου πράγματα. Εκεί θα είμαι και εκεί θα με βρείτε σε περίπτωση αποτυχίας, γεγονός που απεύχομαι. Αν ο εχθρός μας νικήσει εκεί θα μαζευτούμε, αυτό σας το λέω έτσι, για να γνωρίζετε τον τόπο, αλλά σας λέω και αυτό, ότι απόψε ήλθε στο όνειρο μου η τύχη της πατρίδας μας και μου είπε ότι θα πετύχουμε μεγαλύτερη νίκη από κάθε άλλη στο παρελθόν ή και στο μέλλον. Είμαι τόσο βέβαιος γι' αυτό που λέω, που σας συμβουλεύω να μην πάρετε ούτε τα άρματά σας, για να πάρουμε εκείνα των Τούρκων. Σήμερα ο καθένας από εμάς θα καταδιώξει πολλούς, θα πάρετε λάφυρα πολλά και τους θησαυρούς του Αλή Πασά θα τους μοιράσετε με το φέσι, τα φλουριά των Τούρκων είναι χρήματα χριστιανικά. Τα είχε ο τύραννος της Ηπείρου που τα πήρε από τους αδελφούς μας. ο Άγιος Θωμάς μας τα έστειλε και είναι κέρδος δικό μας. Αύριο τέτοια ώρα θα σας δω όλους με τα άρματα των Τούρκων, με τα άλογά τους, λαμπροφορεμένους με τα ρούχα τους. Ο Θεός είναι μαζί μας και να μη σας νοιάζει τίποτε. Πηγαίνετε να ετοιμαστείτε όπως σας είπα και να έλθετε εδώ όλοι να ξεκινήσουμε μαζί».
Φώτιου Χρυσανθόπουλου ή Φωτάκου, Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως, τόμ. 1, Αθήνα 1974, σσ. 356-357.
2. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης εξιστορεί στον Γεώργιο Βαρνακιώτη τα γεγονότα σχετικά με τον αποκλεισμό και την καταστροφή της στρατιάς του Δράμαλη, 6 Αυγούστου 1822 (απόδοση στα νέα ελληνικά)
«Τη στιγμή αυτή τους έχουμε στενά περιορισμένους και βρίσκονται σε άθλια κατάσταση, στενοχωρημένοι και απελπισμένοι. Επειδή, αφού μπήκαν στα Δερβενάκια ανενόχλητοι, κατέλαβαν μόνον τον κάμπο της Κορίνθου, κάμπο μικρό και άκαρπο και κυρίως φέτος ολότελα γυμνό. Αμέσως εμείς εξαφανίσαμε απ' όλα τα περίχωρα τις προμήθειες και μέρος από τις σοδειές τις κάψαμε. Συνάμα καταλάβαμε όλες τις δυνατές θέσεις. Στους Τούρκους παραχωρήσαμε και τον κάμπο του Άργους, γυμνό και αυτό και τους πολεμούσαμε ώσπου ενδυναμωθήκαμε».
Απόστολος Βακαλόπουλος, Επίλεκτες βασικές ιστορικές πηγές της ελληνικής επαναστάσεως, τόμ. 2, Θεσσαλονίκη 1990, σσ. 453-454.
Ματιά στο παρελθόν
Οι σημαίες του Αγώνα
Στη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 δεν χρησιμοποιήθηκε ένα είδος σημαίας. Αντίθετα, κάθε καπετάνιος και κάθε περιοχή συνήθιζαν να έχουν τη δική τους σημαία. Σ' αυτές δέσποζε κατά κανόνα το σημείο του Σταυρού καθώς και το σύνθημα «Ελευθερία ή Θάνατος». Η σημερινή ελληνική σημαία καθιερώθηκε το 1822 από το Σύνταγμα της Επιδαύρου, έχοντας βεβαίως υποστεί με το πέρασμα του χρόνου ορισμένες τροποποιήσεις, λόγω των συνταγματικών αλλαγών στο πολίτευμα της χώρας.
Νικηταράς
Ερωτήματα
- Ποιος ήταν ο σκοπός της στρατιάς του Δράμαλη;
- Με βάση τα κείμενα των πηγών, ποια επιχειρήματα χρησιμοποιεί ο Κολοκοτρώνης για να εμψυχώσει τους άνδρες του στα Δερβενάκια;