03.02 Η εξέγερση στη Μολδοβλαχία

Μολδοβλαχία λεγόταν το 18ο και 19ο αιώνα η περιοχή που σήμερα καλύπτεται από τη Μολδαβία και τη Ρουμανία. Στις αρχές του 1821 στις περιοχές αυτές :

α) Διορίζονταν Έλληνες ηγεμόνες (Φαναριώτες).
β) Οι ηγεμόνες παρ’ ότι εκπροσωπούσαν το Σουλτάνο είχαν πολύ καλές σχέσεις με τους ντόπιους πληθυσμούς.
γ) Στις περιοχές αυτές ζούσαν αρκετοί Έλληνες.
δ) Οι λαοί των περιοχών αυτών όπως και όλης της Βαλκανικής ήθελαν ν’ αποτινάξουν τον τουρκικό ζυγό.

1.    Να ξεκινήσει η Επανάσταση από τη Μολδοβλαχία για να διασπαστούν οι τουρκικές δυνάμεις.
2.    Οι Έλληνες θα έβρισκαν την υποστήριξη των ντόπιων που θα ξεσηκώνονταν κι αυτοί κατά των Τούρκων.
3.    Μετά τον ξεσηκωμό στις Ηγεμονίες ο Υψηλάντης με το στρατό που θα συγκέντρωνε, θα κατέβαινε προς την Ελλάδα.
4.    Να σταλεί ο Παπαφλέσσας στην Πελοπόννησο να ετοιμάσει τον ξεσηκωμό της Νότιας Ελλάδας.

Ο Υψηλάντης, πράγματι, πέρασε από τη Ρωσία στη Μολδαβία και έφτασε στην πρωτεύουσά της, το Ιάσιο.

Οι ντόπιοι δεν έδειξαν τελικά κάποιο ενδιαφέρον για την Επανάσταση.

Εκείνος συγκέντρωσε ένα στρατό που αποτελούνταν από 2.000 άντρες και κατευθύνθηκε προς την πρωτεύουσα της Βλαχίας, το Βουκουρέστι.

Στη διαδρομή συγκρότησε ένα σώμα πολεμιστών από νεαρούς Έλληνες που σπούδαζαν σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και ήρθαν ως εθελοντές, για να βοηθήσουν την επανάσταση της πατρίδας τους. Αυτό το σώμα ονομάστηκε «Ιερός Λόχος».

1.    Οι κάτοικοι των Ηγεμονιών δε βοήθησαν τον Υψηλάντη, όπως περίμενε.

2.    Ξένη βοήθεια δεν ήρθε όπως περίμεναν οι Φιλικοί και διαβεβαίωναν τους κατοίκους.

3.    Ο Τσάρος Νικόλαος Α΄ της Ρωσίας ως μέλος της Ιερής Συμμαχίας, όχι μόνο δε βοήθησε τον Υψηλάντη, αλλά τον καθαίρεσε από αξιωματικό του ρωσικού στρατού και επέτρεψε στους Τούρκους να στείλουν στρατό στις Ηγεμονίες.

4.    Η οργάνωση της προσπάθειας δεν ήταν αυτή που θα έπρεπε.

5.    Ο Πατριάρχης αναγκάστηκε να αφορίσει τον Αλέξανδρο Υψηλάντη καιι τον Ηγεμόνα Μιχαήλ Σούτσο.

Peter von Hess : Η σφαγή του Ιερού Λόχου	Αδριάντας του Γιάννη Φαρμάκη	Γεωργάκης Ολύμπιος	Αθανάσιος Καρπενησιώτης

Δόθηκαν πολλές μάχες μεταξύ των λιγοστών στρατευμάτων του Υψηλάντη και των Τούρκων. Η πιο σπουδαία έγινε στο Δραγατσάνι (2 Ιουνίου 1821), όπου εξοντώθηκε ο Ιερός Λόχος.

• Οι άλλοι πρωταγωνιστές της Επανάστασης στη Μολδοβλαχία σκοτώθηκαν στις μάχες που ακολούθησαν.
  • Ο Αθανάσιος Καρπενησιώτης σκοτώθηκε στη μάχη στο Σκουλένι (17 Ιουνίου 1821).
  • Ο Γιάννης Φαρμάκης και ο Γεωργάκης Ολύμπιος αντιστάθηκαν με 350 συντρόφους τους για 13 μέρες στη Μάχη στη Μονή Σέκκου. τον Σεπτέμβριο του 1821. Στο τέλος, ο Ολύμπιος ανατινάχθηκε στην πυριτιδαποθήκη, ενώ ο Φαρμάκης παραδόθηκε με όρους. Οι όροι αυτοί δεν τηρήθηκαν από τους Τούρκους και τελικά εκτελέστηκαν όλοι.

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης με τον συνεργάτη του Γεώργιο Λασσάνη με δυσκολία κατόρθωσαν να περάσουν στην Αυστροουγγαρία, όπου συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν. Αποφυλακίσθηκαν το 1827 μετά από μεσολάβηση του Τσάρου Νικολάου.

Ο σουλτάνος έπαψε να διορίζει Έλληνες ηγεμόνες.

Τελικά, υπήρχε κάποιο θετικό αποτέλεσμα ;

Το μόνο θετικό από την Επανάσταση στη Μολδοβλαχία ήταν ότι οι Τούρκοι διέσπασαν τις δυνάμεις τους και έστειλαν μεγάλο μέρος τους στις Ηγεμονίες για να σταματήσουν την επανάσταση.

03.02 Η εξέγερση στη Μολδοβλαχία

Βουκουρέστι : Σημερινή πρωτεύουσα της Ρουμανίας (τότε της Βλαχίας).

Προκήρυξη : Κείμενο που δημοσιοποιείται και εξαγγέλλει τους λόγους μιας πολιτικής πράξης.

Προύθος : Παραπόταμος του Δούναβη, σύνορο της Ρουμανίας και της Μολδαβίας. Αποτελούσε φυσικό σύνορο ανάμεσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τη Ρωσία.

1. Επιστολή του Αλέξανδρου Υψηλάντη στον Εμμανουήλ Ξάνθο, Ιάσιο, 26 Φεβρουαρίου 1821

«Ο ενθουσιασμός είναι τεράστιος εδώ, δεν ξέρω πού να βάλω αυτούς που φτάνουν. Πρέπει να μαζευτούν από παντού χρήματα, το ίδιο και άρματα και... και... και... Ξέρω ότι ο ζήλος σου, Ξάνθε μου, κάτι θα κάμει. Ελπίζω, με τη βοήθεια του Θεού να δοξαστούμε με το υπέρτατο όνομα των ελευθερωτών της Πατρίδας».

Εμμανουήλ Ξάνθου, Απομνημονεύματα περί της Φιλικής Εταιρίας, επιμέλεια Απ. Β. Δασκαλάκης, Αθήνα χχ, σ. 162.

2. Η καταστροφή του Ιερού Λόχου

«Έτσι χάθηκε μέσα σε λίγη ώρα μία από τις γλυκύτερες ελπίδες της Ελλάδας, ο Ιερός Λόχος. Αλλά, έστω και αν νικήθηκε, αφού εγκαταλείφθηκε μόνος και τόσο ολιγάριθμος απέναντι σε υπεράριθμο εχθρό, επιβεβαίωσε, υπό την ηγεσία πατριώτη και γενναιόψυχου αρχηγού, του Νικολάου Υψηλάντη, τι μπορεί να κατορθώσει το πατριωτικό αίσθημα, η στρατιωτική τάξη και η αγάπη προς κάθε τι το ευγενές νέων καλής ανατροφής, έστω κι αν αυτοί μόλις είχαν επιστρατευθεί και μόλις είχαν διδαχθεί τη χρήση της λόγχης. Ως τέτοιος ο νέος Ιερός Λόχος αναδείχθηκε αντάξιος της τιμής του αρχαίου και όπως εκείνος γράφτηκε στην αρχαία ελληνική ιστορία, έτσι και αυτός γράφτηκε στη νέα, γενόμενος σε μικρογραφία το πιστό αντίγραφο του πρωτοτύπου. Ευτυχισμένες οι ψυχές των ιερολοχιτών! Με όση προθυμία και τιμή προσήλθατε σφάγια ιερά υπέρ της πατρίδας, με τόση χάρη να δεχθείτε από τις ουράνιες δυνάμεις την τιμή εκείνη, την οποία ως οφειλή προσφέρει στο όνομα και τη μνήμη σας το σύνολο των γνήσιων βλαστών της Ελλάδας».

Ιωάννου Φιλήμονος, Δοκίμιον Ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως, Αθήνα 1859, σ. 183.

(Απόδοση στα νέα ελληνικά)

Η Ιερή Συμμαχία καταδικάζει την ελληνική Επανάσταση

Το επαναστατικό κίνημα του Αλέξανδρου Υψηλάντη συνέπεσε χρονικά με το Συνέδριο της Ιερής Συμμαχίας στο Λάιμπαχ (σημερινή Λουμπλιάνα της Σλοβενίας). Όταν ο τσάρος Αλέξανδρος Α' πληροφορήθηκε από τον Ιωάννη Καποδίστρια τις εξελίξεις, έσπευσε να διαχωρίσει τη θέση του. Αποδοκίμασε την ενέργεια του Υψηλάντη, ενώ ταυτόχρονα τον διέγραψε από τον ρωσικό στρατό. Ο Καποδίστριας, με προσωπική επιστολή που έστειλε στον Υψηλάντη στις 14 Μαρτίου του 1821, του μεταβίβασε τη «θλίψη» του τσάρου για τον «παραλογισμό» που είχε επιδείξει. Του ανέφερε επίσης πως η Ρωσία ζούσε ειρηνικά με την Οθωμανική Αυτοκρατορία και πως δεν επρόκειτο για χάρη του να έρθει σε ρήξη μαζί της. Το Συνέδριο της Ιερής Συμμαχίας στο Λάιμπαχ καταδίκασε κάθε επαναστατική κίνηση στην Ευρώπη.

• Τι ήταν ο Ιερός Λόχος και ποια η τύχη του;
• Με βάση τα κείμενα των πηγών, να καταγράψετε τα συναισθήματα από τα οποία κυριαρχούνται οι συγγραφείς τους.