07.3 Τριάντα εννιά καφενεία και ένα κουρείο

Κυριολεξία έχουμε όταν χρησιμοποιούμε μια λέξη ή φράση με τη βασική, την πραγματική της σημασία.

π.χ. Κόβει το ψωμί σε φέτες. (= χωρίζει σε κομμάτια, τεμαχίζει^- κυριολεκτική σημα­σία του ρ. κόβει)

Ψυχρός καιρός. (= κρύος^- κυριολεκτική σημασία του επιθ. ψυχρός)

Μεταφορά έχουμε όταν χρησιμοποιούμε μια λέξη ή φράση με διαφορετική από την πραγματική της σημασία. Κατά τη μεταφορά, δηλαδή, μεταφέρουμε τη σημασία μιας λέξης ή φράσης σε άλλες που έχουν κάποια μικρή ή μεγάλη ομοιότη­τα, με αποτέλεσμα ο λόγος μας να γίνεται πιο παραστατικός και εκφραστικός, π.χ. Κόβει το μυαλό του. (= είναι πολύ έξυπνος^- φράση όπου το ρ. κόβει χρησιμο­ποιείται μεταφορικά)

Ψυχρός άνθρωπος. (= άνθρωπος που δείχνει απάθεια και αδιαφορία^- το εηίθ. ψυχρός χρησιμοποιείται μεταφορικά)

Όταν σε ένα κείμενο ή ένα ποίημα τα ζώα, τα φυτά και γενικώς τα άψυχα πράγματα (τζιτζίκια, δέντρα, βουνά, λουλούδια, αστέρια κ.ά.) συμπεριφέρονται όπως ο άνθρωπος, λέμε ότι προσωποποιούνται και το φαινόμενο αυτό λέγεται προσωποποίηση.

Παραδείγματα :

- Τα αστέρια κουβέντιαζαν με το φεγγάρι. (τα αστέρια δε κουβεντιάζουν όπως οι άνθρωποι)
- Το λουλούδι  μιλούσε με το χελιδόνι. (τα λουλούδια δε μιλούν όπως οι άνθρωποι)

Μια πρόταση που αποτελείται από την Ονοματική Φράση και μια μορφή Ρηματικής Φράσης, τότε, με βάση τα συστατικά της, λέγεται Απλή Πρόταση.

Με άλλα λόγια, απλή είναι η πρόταση που έχει ρήμα, υποκείμενο και αντικείμενο ή κατηγορούμενο.

Μια πρόταση που αποτελείται από την Ονοματική Φράση, τη Ρηματική Φράση αλλά περιέχει και προσδιορισμούς (δηλαδή λέξεις που δεν είναι απαραίτητες, αλλά μας δίνουν επιπλέον πληροφορίες για άλλες λέξεις) για να εμπλουτίσουμε τον λόγο μας, τότε η πρότασή μας λέγεται επαυξημένη.

Π.χ. Απλή πρόταση: Εγώ έκανα τις ασκήσεις μου.
Επαυξημένη πρόταση: Εγώ έκανα τις ασκήσεις μου χθες.

Όταν περιγράφουμε έναν χώρο που έχουμε γνωρίσει, χρησιμοποιούμε:

• Ρήματα σε χρόνο ενεστώτα, όταν περιγράφουμε έναν χώρο που υπάρχει σήμερα (π.χ. το δωμάτιό μας), ή σε παρελθοντικούς χρόνους, αν αναφερόμαστε σε κά­ποιον χώρο που δεν υπάρχει πια.
• Επίθετα / επιθετικούς προσδιορισμούς, που μας βοηθούν να αποδώσουμε με παραστατικότητα και ζωντάνια την εικόνα του χώρου που περιγράφουμε.
• Τοπικούς προσδιορισμούς, με τους οποίους αποδίδουμε τη θέση των πραγμάτων στον χώρο.