04.02 Τα δόντια μας - Η αρχή του ταξιδιού της τροφής

Το πρώτο στάδιο της διαδικασίας της πέψης συμβαίνει με την είσοδο της τροφής μας στο στόμα. Εκεί η τροφή κόβεται ή σχίζεται και στη συνέχεια μασιέται από τα δόντια, ενώ το σάλιο βοηθάει στην καλύτερη μάσηση και στη δημιουργία της μπουκιάς, η οποία θα συνεχίσει το ταξίδι της στα άλλα όργανα του πεπτικού συστήματος.

Τα πρώτα δόντια βγαίνουν μεταξύ του 6ου μήνα της ζωής του βρέφους και του 3ου έτους. Αυτά τα δόντια είναι 10 στην επάνω γνάθο και 10 στην κάτω, συνολικά 20 και λέγονται νεογιλά.

Στην ηλικία των 6 ετών αρχίζουν να πέφτουν και τη θέση τους παίρνουν τα μόνιμα δόντια, συνολικά 32, τα οποία αν προσεχθούν από τον άνθρωπο, θα διατηρηθούν σ' όλη του τη ζωή.

Νεογιλά δόντια	Μόνιμα δόντια

Το μέρος του δοντιού που φαίνεται λέγεται μύλη, ενώ αυτό που είναι μέσα στα ούλα είναι η ρίζα.

Όπως βλέπουμε και στην εικόνα, το δόντι σχηματίζεται με τη σειρά (από έξω προς τα μέσα) από την αδαμαντίνη, την οδοντίνη και τον πολφό.

Τα δόντια δεν είναι ίδια μεταξύ τους, καθώς έχουν διαφορετική αποστολή.

Κοπτήρες		Κυνόδοντες		Προγόμφιοι		Γομφίοι

Κοπτήρες : Υπάρχουν 4 σε κάθε γνάθο και χρησιμοποιούνται, όπως λέει και το όνομά τους, για να κόβουν την τροφή.

Κυνόδοντες : Υπάρχουν 2 σε κάθε γνάθο. Ονομάστηκαν έτσι επειδή τα αντίστοιχα δόντια στον σκύλο (σκύλος = κύων) είναι μεγάλα και γι' αυτό ξεχωρίζουν. Μ' αυτούς σχίζουμε τροφές.

Προγόμφιοι : Υπάρχουν 4 σε κάθε γνάθο. Είναι πλατιά δόντια και έχουν μεγάλη επιφάνεια. Μ' αυτά μασάμε την τροφή.

Γομφίοι : Υπάρχουν 6 σε κάθε γνάθο. Έχουν την πιο μεγάλη επιφάνεια και χρησιμοποιούνται για να μασάμε την τροφή. Οι δυο τελευταίοι γομφίοι επειδή βγαίνουν σε ηλικία 18 - 20 ετών συνήθως, λέγονται φρονιμίτες, γιατί, όπως έλεγαν παλιά, τότε φρονιμεύει ο άνθρωπος.

• Τα νεογιλά είναι πιο μικρά από τα μόνιμα δόντια.
  
• Τα νεογιλά δόντια είναι 10 σε κάθε γνάθο, ενώ τα μόνιμα είναι 16 σε καθεμιά.
  
• Στα νεογιλά δεν υπάρχουν προγόμφιοι, ενώ μεταξύ των μόνιμων δοντιών υπάρχουν 4.
  
• Στα νεογιλά υπάρχουν 4 γομφίοι, ενώ στα μόνιμα δόντια υπάρχουν 6.

Τα δόντια κατ' αρχήν θα πρέπει να τρέφονται. Τροφή των δοντιών όπως και των οστών είναι το ασβέστιο που το βρίσκουμε στο γάλα και γενικά στα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Εχθρός των δοντιών είναι η ζάχαρη, αλλά και τα υπολείμματα των τροφών και τα οξέα που δημιουργούνται στο στόμα από τις τροφές.

Για να προστατέψουμε τα δόντια μας θα πρέπει :

• Να αποφεύγουμε τροφές με ζάχαρη ή διαφορετικά μετά την κατανάλωσή τους να πλένουμε τα δόντια μας.
  
• Να πλένουμε μετά από κάθε φαγητό τα δόντια μας, ώστε να απομακρύνονται τόσο τα κατάλοιπά τους, όσο και τα οξέα που δημιουργούνται από αυτά.

Αφού έχουμε φάει κάτι γλυκό ή μια σοκολάτα μετά από ώρες αισθανόμαστε το στόμα μας κάπως ξινό. Αυτό οφείλεται σε κάτι μικροσκοπικά ζωάκια, τα βακτηρίδια, τα οποία ζουν μέσα στο στόμα μας και όταν τελειώσουμε το φαγητό μας αρχίζουν και αυτά να τρώνε ότι έχει μείνει στα δόντια μας.

 Δόντια στα οποία εμφανίζεται οδοντική πλάκα και στη συνέχεια τερηδόνα

Τα βακτηρίδια παράγουν ένα οξύ, το οποίο εμείς το αισθανόμαστε με την ξινή γεύση του. Εκτός από την ξινή γεύση αισθανόμαστε τα δόντια μας γλιστερά. Αυτά  είναι τα χαρακτηριστικά της Οδοντικής Πλάκας. Η οδοντική πλάκα προκαλεί δυο ασθένειες : την τερηδόνα και την ουλίτιδα.

Όταν δημιουργηθεί η οδοντική πλάκα προκαλεί κακοσμία στο στόμα και τρύπημα των δοντιών εξαιρτίας του οξέος και των βακτηριδίων. Αυτή η πάθηση είναι η τερηδόνα. Η λύση σ' αυτό το πρόβλημα είναι το βούρτσισμα και το πλύσιμο των δοντιών μετά από κάθε γεύμα.

Εκτός από την τερηδόνα η οδοντική πλάκα μπορεί να προκαλέσει και ουλίτιδα. Η ουλίτιδα χαρακτηρίζεται από τα κατακόκκινα ούλα που ματώνουν εύκολα. Εξαιτίας της ουλίτιδας, τα ούλα δεν θα μπορούν να συγκρατήσουν τα δόντια μας, τα οποία στο τέλος θα πέσουν. Απάντηση στην ουλίτιδα είναι η συνέχιση του βουρτσίσματος των δοντιών για να απομακρύνθούν τα βακτηρίδια που προκάλεσαν και την οδοντική πλάκα και την ουλίτιδα.

Μαθαίνουμε να βουρτσίζουμε τα δόντια μας για 2 - 3 λεπτά μετά από κάθε γεύμα και το βράδυ οπωσδήποτε.

• Αλλάζουμε κάθε 3 μήνες την οδοντόβουρτσά μας.
• Χρησιμοποιούμε οδοντικό νήμα για τις περιοχές ανάμεσα στα δόντια.
• Πλένουμε το στόμα με στοματικά διαλύματα για να καταστραφούν τα βακτηρίδια που υπάρχουν εκεί.
• Είναι λάθος να βρέχουμε την οδοντόβουρτσα πριν πλύνουμε τα δόντια μας. Αντίθετα η οδοντόκρεμα πρέπει να κολλάει απευθείας στα δόντια, τα οποία με τη σειρά τους θα απορροφήσουν τα συστατικά της.
• Βουρτσίζουμε από τα ούλα προς τα δόντια και όχι κάθετα, ασκώντας λίγη πίεση πάνω τους.
• Όταν τελειώσουμε το βούρτσισμα των δοντιών δε χρειάζεται να ξεπλύνουμε δυνατά το στόμα μας, ιδιαίτερα όταν δεν πλένουμε τα δόντια μας πάνω από 2 λεπτά. Αν ξεπλύνουμε τελείως, τα δόντια δε θα προλάβουν να απορροφήσουν τα συστατικά της οδοντόκρεμας.