03.16 Οι Εθνοσυνελεύσεις και η πολιτική οργάνωση του Αγώνα

Οι Έλληνες πολύ γρήγορα κατάλαβαν ότι θα έπρεπε να υπάρχει ένας συντονισμός της Επανάστασης τοπικός αλλά και ευρύτερος.

Γι' αυτόν το λόγο συγκροτήθηκαν :

• Η Πελοποννησιακή Γερουσία στην Πελοπόννησο,
• Η Γερουσία στη Δυτική Στερεά και
• Ο Άρειος Πάγος στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα.

Επειδή όμως αυτή η τοπική οργάνωση δεν επαρκούσε αποφάσισαν να συγκροτήσουν κεντρική διοίκηση.

Η Α΄ Εθνοσυνέλευση συγκλήθηκε τον Δεκέμβριο του 1821 στην Επίδαυρο με τη συμμετοχή αντιπροσώπων από τις επαναστατημένες περιοχές.

Στην Α΄ Εθνοσυνέλευση :

• Ψηφίστηκε το «Προσωρινό Πολίτευμα της Ελλάδος, το Σύνταγμα δηλαδή βασισμένο σε αμερικανικά και γαλλικά πρότυπα.
• Διακηρύχθηκε η ανεξαρτησία των Ελλήνων
• Σχηματίσθηκαν δύο σώματα, το Βουλευτικό και το Εκτελεστικό, για την άσκηση της κεντρικής διοίκησης.
• Πρωτεύουσα του νέου κράτους ορίστηκε η Κόρινθος.
• Οργανώθηκαν επίσης Υπουργεία και ρυθμίστηκε η απονομή δικαιοσύνης με διαφορετικό τρόπο από ότι συνέβαινε κατά την Τουρκοκρατία.

Παρά τα προβλήματα, το κράτος απέκτησε σταδιακά μια διοικητική δομή ανάλογη περίπου με τη σημερινή.

Η σφραγίδα της Προσωρινής Διοίκησης της Ελλάδας

Η πρώτη Σελίδα του "Προσωρινού Πολιτεύματος"

Η Β' Εθνοσυνέλευση συνήλθε στο Άστρος της Αρκαδίας το 1823.

Στη Β΄ Εθνοσυνέλευση :

• Ψηφίστηκε νέο Σύνταγμα
• Αποφασίστηκε να καταργηθούν τα τοπικά κέντρα εξουσίας, προκειμένου να ενισχυθεί η κεντρική διοίκηση.

Οι διαμάχες ανάμεσα στους προκρίτους και τους στρατιωτικούς για τον έλεγχο της εξουσίας οδήγησαν στη δημιουργία τριών πολιτικών κομμάτων: του Αγγλικού, που το υποστήριζαν ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και οι Υδραίοι, του Γαλλικού, με τον Ηπειρώτη γιατρό Ιωάννη Κωλέττη και τους Ρουμελιώτες και του Ρωσικού, που το υποστήριζε ο Κολοκοτρώνης και οι οπλαρχηγοί της Πελοποννήσου.

Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (Αγγλικό Κόμμα)

Ιωάννης Κωλέττης (Γαλλικό Κόμμα)

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (Ρωσικό Κόμμα)

Η Γ΄ Εθνοσυνέλευση συγκλήθηκε στην Τροιζήνα το 1827 ενώ οι πολιτικές αντιπαραθέσεις συνεχίζονταν και οι στρατιωτικές επιχειρήσεις βρίσκονταν σε κρίσιμο σημείο.

Στη Γ΄ Εθνοσυνέλευση :

• Ψηφίστηκε νέο Σύνταγμα, δημοκρατικότερο από τα προηγούμενα.
• Ορίστηκε το Ναύπλιο πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους.
• Εκλέχθηκε Κυβερνήτης της Ελλάδας ο Ιωάννης Καποδίστριας.
• Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των τουρκοαιγυπτιακών στρατευμάτων ορίστηκαν αρχηγοί των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων οι Άγγλοι αξιωματικοί σερ Ρίτσαρντ Τσορτς στην ξηρά και ο λόρδος Τόμας Κόχραν στη θάλασσα.

03.16 Οι Εθνοσυνελεύσεις και η πολιτική οργάνωση του Αγώνα

Σύνταγμα : Το σύνολο των θεμελιωδών νόμων κάθε κράτους, οι οποίοι ορίζουν τη μορφή του πολιτεύματος.

Βουλευτικό : Σώμα αντιπροσώπων που ετοιμάζουν και ψηφίζουν τους νόμους, αντίστοιχο με το σημερινό Κοινοβούλιο (Βουλή).

Εκτελεστικό : Η Κυβέρνηση, αυτοί που κυβερνούν.

1. Η σύγκληση της Α' Εθνοσυνέλευσης στην Επίδαυρο

«Συγκεντρώθηκαν στην Επίδαυρο οι πρώτοι νομοθέτες της Ελλάδας. Οι νεώτεροι, οι οποίοι ευτύχησαν να στρέψουν τα μάτια τους σε ήλιο απαλλαγμένο από τα νέφη της δουλείας, να πατήσουν γη ελεύθερη, να αναπνεύσουν αέρα ελεύθερο, αυτοί που κληρονόμησαν το ανεκτίμητο δικαίωμα του συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι και συζητείν, αδυνατούν να φανταστούν τον έξαλλο ενθουσιασμό του έθνους, όταν μετά από τυραννία τετρακοσίων σχεδόν χρόνων συνερχόταν με αντιπροσώπους για να αποφασίσει ως κυρίαρχο έθνος για τα συμφέροντά του. Οι επιζήσαντες αντιπρόσωποι διηγούνταν ότι δάκρυα έτρεχαν από τα μάτια όλων, και πως φιλούσαν ο ένας τον άλλο, όπως γίνεται την ημέρα της Αναστάσεως».

Νικόλαος Δραγούμης, Ιστορικαί Αναμνήσεις, Αθήνα 1973, τόμ. 1, σσ. 30-31.

(Απόδοση στα νέα ελληνικά)

2. Απόσπασμα από τον «Οργανικό Νόμο», το πρώτο Σύνταγμα της επαναστατημένης Ελλάδας, που ψηφίστηκε την 1^η Ιανουαρίου του 1822 από την Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου

«Όλοι οι Έλληνες είναι όμοιοι ενώπιον των νόμων χωρίς καμία εξαίρεση βαθμού, κλάσης ή αξιώματος. όλοι οι Έλληνες έχουν το ίδιο δικαίωμα σε όλα τα αξιώματα. Η ιδιοκτησία, η τιμή και η ασφάλεια κάθε Έλληνα προστατεύονται από τους νόμους».

Απόστολος Βακαλόπουλος, Επίλεκτες βασικές ιστορικές πηγές της ελληνικής επαναστάσεως, τόμ. 2, Θεσσαλονίκη 1990, σ. 390.

Ύμνος εις την Ελευθερία

Ο «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» γράφηκε από τον ποιητή Διονύσιο Σολωμό το 1823, στη Ζάκυνθο. Αποτελείται από 159 τετράστιχες στροφές και μελοποιήθηκε το 1828 από τον Νικόλαο Μάντζαρο. Το 1864 οι δύο πρώτες στροφές του καθιερώθηκαν ως ο εθνικός ύμνος της Ελλάδας από τον βασιλιά Γεώργιο τον Α':

«Σε γνωρίζω από την κόψη
του σπαθιού την τρομερή,
σε γνωρίζω από την όψη
που με βια μετράει τη γη.

Απ' τα κόκαλα βγαλμένη
των Ελλήνων τα ιερά,
και σαν πρώτα ανδρειωμένη,
χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά!».

• Ποιες ήταν οι πιο σημαντικές αποφάσεις των τριών Εθνοσυνελεύσεων;
• Με βάση την Πηγή 1, ποια ήταν η ατμόσφαιρα που επικρατούσε κατά την Α' Εθνοσυνέλευση;