09.1 Λιλιπούπολη - Οδηγίες χρήσης καφετιέρας

Η Προστακτική είναι η τρίτη από τις Προσωπικές Εγκλίσεις (οι άλλες δύο είναι η Οριστική και η Υποτακτική) και εκφράζει : Προσταγή, προτροπή ή αποτροπή, παράκληση κ.λπ.

Παραδείγματα : Σταμάτα να τρέχεις (προσταγή) --  Γράφετε το λεξιλόγιο (προτροπή)  --  Κάνε μου τη χάρη (παράκληση) κ.ά.

Την Προστακτική τη συναντούμε με δύο πρόσωπα, στο β΄ ενικό και στο β΄ πληθυντικό, στον Ενεστώτα (εξακολουθητικός ή επαναλαμβανόμενος τύπος) και τον Αόριστο (συνοπτικός ή στιγμιαίος τύπος).

Όταν θέλουμε να δείξουμε άρνηση με την Προστακτική, χρησιμοποιούμε το αρνητικό  μόριο μη(ν).

Το β' πληθυντικό πρόσωπο της συνοπτικής προστακτικής λήγει:

α) στην ενεργητική φωνή σε:

• -ήστε , στα ρήματα της β' συζυγίας (π.χ. νικώ -» νικήστε, θεωρώ -» θεωρήστε), καθώς και σε κάποια ρήματα της α' συζυγίας που λήγουν σε -ήνω (π.χ. αφήνω → αφήστε, στήνω → στή­στε) και σε -αίνω (π.χ. αρρωσταίνω → αρρωστήστε, ανασταίνω → αναστήστε).
• -ίστε , στα ρήματα της α' συζυγίας που στον ενεστώτα λήγουν σε -ίζω (π.χ. στολίζω → στολίστε, ποτίζω → ποτίστε κ.ά.).
• -είστε , στα εξής ρήματα της α' συζυγίας που στον ενεστώτα γράφονται με ει στην παραλή­γουσα: κλείνω → κλείστε, αποκλείω → αποκλείστε, πείθω → πείστε, σείω → σείστε, δανείζω → δανείστε.
• -οίστε, στα εξής ρήματα της α' συζυγίας που στον ενεστώτα γράφονται με οι στην παραλή­γουσα: αθροίζω → αθροίστε, συναθροίζω → συναθροίστε.
• -ύστε , σε ρήματα της α' συζυγίας που στον ενεστώτα λήγουν σε -άζω, -ύνω, -ύω (π.χ. δα­κρύζω → δακρύστε, κατακλύζω → κατακλύστε, λύνω → λύστε, φτύνω → φτύστε, ιδρύω → ιδρύ­στε, απολύω → απολύστε).

β) στην παθητική φωνή σε:

• -είτε , στα ρήματα τόσο της α' όσο και της β' συζυγίας (π.χ. λύνομαι → λυθείτε, γράφομαι → γραφτείτε, δέχομαι → δεχτείτε / χτυπιέμαι → χτυπηθείτε, θεωρούμαι → θεωρηθείτε, ξεχνιέμαι → ξεχαστείτε κ.ά.).

 Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται επίσης και στον διαχωρισμό των καταλήξεων -ήστε (με η στην πα­ραλήγουσα) και -είστε (με ει στην παραλήγουσα) στα ρήματα της β' τάξης της β' συζυγίας (στα ρή­ματα δηλαδή που στον ενεστώτα λήγουν σε -ώ, -είς, -εί, όπως το θεωρώ, θεωρείς, θεωρεί...), καθώς:

• σε -ηστε , λήγει το β' πληθυντικό πρόσωπο της συνοπτικής προστακτικής στην ενεργητική φωνή, ενώ
• σε -είστε , λήγει το β' πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής αορίστου και της συνοπτικής υποτακτικής στην παθητική φωνή.

π.χ. θεωρήστε τη λύση αυτή σωστή, (προστακτική ενεργητικής φωνής) αλλά

Δε θεωρείστε οι καλύτεροι παίκτες, (οριστική παθητικής φωνής)

Δεν πρέπει να θεωρείστε οι καλύτεροι παίκτες, (υποτακτική παθητικής φωνής)

Το κείμενο οδηγιών ή οδηγίες χρήσης είναι ένα γραπτό κείμενο που μας κατευ­θύνει κατάλληλα δίνοντάς μας τις απαραίτητες πληροφορίες για το πώς λειτουργούν και πώς πρέπει να χρησιμοποιούμε διά­φορα αντικείμενα, εργαλεία, συσκευές κ.λπ.

Για να οργανώσουμε σωστά ένα κείμενο οδηγιών χρήσης μιας συσκευής, πρέπει να αναφέρουμε με τη σειρά :

• ποια είναι τα μέρη - εξαρτήματα της συσκευής (περιγραφή της συσκευής)
• τι πρέπει να κάνουμε ή να μην κάνουμε, ώστε να χρησιμοποιούμε τη συσκευή με ασφάλεια (συμβουλές για ασφαλή χρήση)
• πώς πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τη συσκευή την πρώτη φορά (οδηγίες για την πρώτη χρή­ση)
• τι πρέπει να κάνουμε βήμα προς βήμα για να λει­τουργήσει π συσκευή και να έχουμε το αποτέλε­σμα που επιθυμούμε (αναλυτικές οδηγίες για τον τρόπο λειτουργίας)
• πώς πρέπει να φροντίζουμε τη συσκευή, ώστε να παραμείνει σε καλή κατάσταση (οδηγίες για τον καθαρισμό και τη συντήρησή της).

Στο κείμενο οδηγιών προσέχουμε :

• το ύφος του κειμένου μας πρέπει να είναι απλό και κατανοητό και οι προτάσεις μας σύντομες και σαφείς.
• χρησιμοποιούμε κυρίως προστακτική και υποτακτική έγκλιση, συνήθως στο β' πλη­θυντικό πρόσωπο (π.χ. Μετά τη χρήση βγάζετε / να βγάζετε τη συσκευή από την πρίζα) - πιο σπάνια χρησιμοποιούμε οριστική ενε­στώτα, συνήθως στο α' πληθυντικό πρόσω­πο (π.χ. Μετά τη χρήση βγάζουμε τη συσκευή από την πρίζα).