Πώς βοήθησε ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος στην εξάπλωση του χριστιανισμού ;
Με την ανεξιθρησκία που επέβαλε το Διάταγμα των Μεδιολάνων (313 μ.Χ.) ο χριστιανισμός, που τον ακολουθούσαν ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι, σταμάτησε να διώκεται. Τότε άρχισε και η εξάπλωσή του σ’ όλη την αυτοκρατορία. Ο Κωνσταντίνος βοήθησε σ’ αυτό καθώς :
- Προτιμούσε τους Χριστιανούς στις δημόσιες θέσεις και τον στρατό.
- Συγκάλεσε Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια (325 μ.Χ.) και βοήθησε τους χριστιανούς να λύσουν τις θεολογικές τους διαφορές.
- Βαφτίστηκε ο ίδιος Χριστιανός, λίγο πριν το θάνατο του (337 μ.Χ.)
Οι Πατέρες της Εκκλησίας με τον Μέγα Κωνσταντίνο κρατούν τα πρώτα άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως |
Η Εκκλησία της Αγίας Σοφίας στη Νίκαια της Βιθυνίας όπου πραγματοποιήθηκε η Α΄Οικουμενική Σύνοδος, όπως είναι σήμερα |
Την ίδια θετική στάση για τους Χριστιανούς τήρησε και ο γιος του Κωνστάντιος, που τον διαδέχθηκε.
Ποια ήταν η στάση του Ιουλιανού ;
Το 361 μ.Χ. αυτοκράτορας έγινε ο ανιψιός του Κωνσταντίνου, Ιουλιανός. Ο Ιουλιανός που είχε σπουδάσει αρχαία ελληνική φιλοσοφία στην Αθήνα και την Αντιόχεια ήταν θαυμαστής του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και γι’ αυτό, όταν έγινε αυτοκράτορας, προσπάθησε να επαναφέρει τη λατρεία της παλαιάς θρησκείας και να περιορίσει τη χριστιανική.
Γιατί απέτυχε ο Ιουλιανός ;
Ο Ιουλιανός έμεινε για μόλις δύο χρόνια στον αυτοκρατορικό θρόνο, καθώς σκοτώθηκε πολεμώντας τους Πέρσες, σε ηλικία 32 ετών. Πέρα από το γεγονός αυτό οι προσπάθειές του για επιστροφή στην αρχαία θρησκεία απέτυχαν και επειδή δεν είχαν απήχηση στο λαό, παρ' όλο που τον αναστάτωσαν.
Ποια ήταν η στάση του αυτοκράτορα Θεοδοσίου ;
Ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος, που τον διαδέχτηκε, έφτασε στο αντίθετο άκρο από τον Ιουλιανό καθώς εκτός του ότι κήρυξε το Χριστιανισμό επίσημη θρησκεία, πήρε και αυστηρά μέτρα κατά της θρησκείας των εθνικών, όπως ονομάζονταν οι πιστοί της παλιάς θρησκείας :
- Έκλεισε τους αρχαίους ναούς, απαγόρευσε τη λατρεία των αρχαίων θεών και όρισε, με νόμο, βαρύτατες ποινές για τους παραβάτες.
- Κατάργησε τους Ολυμπιακούς αγώνες (392 μ.Χ.), τα Ελευσίνια Μυστήρια κι έκλεισε το Μαντείο των Δελφών.
- Ανέχτηκε την καταστροφή και τη λεηλασία αρχαίων ναών, μνημείων και έργων τέχνης από φανατικούς χριστιανούς.
Οι χριστιανοί ονόμασαν τον Κωνσταντίνο Άγιο και Ισαπόστολο και τον Θεοδόσιο Μέγα, αντίθετα τον Ιουλιανό «Παραβάτη» ή «Αποστάτη».
Ο Χριστιανισμός εξαπλώνεται
Όπως ο χριστιανισμός πέτυχε να επιβιώσει στους αιώνες των διωγμών έτσι και τώρα επιβλήθηκε χάρη στη δύναμη του λόγου της χριστιανικής διδασκαλίας. Σ' αυτό βοήθησαν οι Πατέρες της Εκκλησίας και ιδιαίτερα "Οι Τρεις Ιεράρχες", Βασίλειος ο Μέγας, Γρηγόριος Ναζιανζηνός και Ιωάννης ο Χρυσόστομος, οι οποίοι συνδύασαν την αρχαία ελληνική παιδεία με τα διδάγματα της νέας θρησκείας.
Μέγας Κωνσταντίνος | Ιουλιανός ο Παραβάτης | Μέγας Θεοδόσιος |
Σχεδιάγραμμα του μαθήματος (κλικ)
Περίληψη μαθήματος (κλικ)
Ιστορικές Πηγές
Πηγή 1
Επιστολή
του φιλόσοφου Λιβάνιου, από την Αντιόχεια, στον αυτοκράτορα Θεοδόσιο.
«Συ μεν λέγεις ότι ούτε τα ιερά διέταξες να κλείσουν, ούτε κανέναν εμποδίζεις να προσέλθει στους ναούς και στους βωμούς και να τιμήσει τους θεούς με λιβανωτό και θυμιάματα.
Οι οπαδοί της νέας θρησκείας όμως τρέχουν ανεμπόδιστοι εναντίον των ιερών, με ξύλα και πέτρες και σίδερα. Κάποιοι από αυτούς ακόμη τα καταστρέφουν και χωρίς αυτά, με τα χέρια και με τα πόδια».
Λιβάνιος, Λόγος 30