02.04 Υπόγειες διαδρομές (31/01/2024)

Στο κείμενο Υπόγειες Διαδρομές υπάρχουν πληροφορίες για την ιστορία του υπόγειου σιδηρόδρομου (metro) από το ξεκίνημά του στο Λονδίνο το 1863 μέχρι τον σημερινό της Αθήνας.


Εικόνες από το Μετρό της Αθήνας		Εικόνες από το Μετρό του Λονδίνου

Εικόνες από το Μετρό του Παρισιού		Εικόνες από το Μετρό της Νέας Υόρκης

Εικόνες από το Μετρό του Τόκιο		Εικόνες από το Μετρό της Μόσχας

Γραμματική

Τα αριθμητικά

Αριθμητικά είναι γενικά οι λέξεις που φανερώνουν αριθμό. Π.χ. Η εβδομάδα έχει επτά ημέρες.

Ο αδερφός μου κερδίζει διπλάσια χρήματα από μένα.

Τα αριθμητικά χωρίζονται σε αριθμητικά επίθετα και σε αριθμητικά ουσιαστικά.

Τα αριθμητικά επίθετα , που, όπως όλα τα επίθετα, έχουν τρία γένη (αρσενικό, θηλυκό και ουδέτερο) και κλίνονται όπως αυτά, χωρίζονται σε απόλυτα, τακτικά, πολλαπλασιαστικά και αναλογικά:

Απόλυτα αριθμητικά	Φανερώνουν ένα ορισμένο πλήθος από πρόσωπα, ζώα ή πράγματα	πέντε κιλά πατάτες, τρία παιδιά, διακόσιοι άνθρωποι
Τακτικά αριθμητικά	Φανερώνουν τη θέση που έχει κάτι σε μια σειρά από όμοια πράγματα.	Τερμάτισε τρίτος. Ο Ιούνιος είναι ο έκτος μήνας του χρόνου.
Πολλαπλασιαστικά αριθμητικά	Φανερώνουν από πόσα απλά μέρη αποτελείται κάτι και λήγουν σε -πλός, -πλή, -πλό.	Έβαλε διπλή κουρτίνα Παίρνει τα τριπλά χρήματα.
Αναλογικά αριθμητικά	Φανερώνουν πόσες φορές μεγαλύτερο είναι ένα ποσό από κάποιο άλλο και λήγουν σε - πλάσιος, -πλάσια, -πλάσιο.	Τρώει διπλάσια ποσότητα από τους άλλους. Έχει τριπλάσιο ύψος.

Ορθογραφία των αριθμητικών επιθέτων

Τα απόλυτα αριθμητικά από το 13 ως το 1 9 γράφονται με μια λέξη (δεκατρία, δεκαπέντε κ.λπ.), ενώ από το 21 και μετά γράφονται σε χωριστές λέξεις (είκοσι δύο. τριάντα ένα κ.λπ.).
Τα εννέα ή εννιά (9) και το εννιακόσια (900) γράφονται με δύο ν, ενώ το ενενήντα (90) όπως και το ένατος (9ος) με ένα ν.
Η μισή μονάδα δηλώνεται με το επίθετο μισός, μισή, μισό. Όταν είναι σύνθετο με άλλα απόλυτα αριθμητικά, παίρνει τον άκλιτο τύπο -ημισι (έπειτα από σύμφωνο), -μισι (έπειτα από φωνήεν)· π.χ. δυόμισι ντομάτες, τεσσερισήμισι μέρες κ.λπ.
Αν όμως το α' συνθετικό είναι το ένας ή το μια, τότε οι καταλήξεις είναι -ης και -η, αντίστοιχα· π.χ. ενάμισης χρόνος, μιάμιση μέρα κ.λπ.
Τα αριθμητικά ουσιαστικά είναι περιληπτικά (δηλώνουν δηλαδή πολλά πρόσωπα ή πράγματα μαζί) και σχηματίζονται από τ’ αντίστοιχα απόλυτα αριθμητικά παίρνοντας τις εξής καταλήξεις:
- -αριά Αυτά φανερώνουν περίπου το πλήθος μονάδων ορισμένου είδους. Συνηθίζονται μόνο στους στρογγυλούς αριθμούς και συνοδεύονται σχεδόν πάντοτε από το καμιά.
  - π.χ. Ήταν καμία εικοσαριά άνθρωποι.
  - Δώσε μου καμιά δεκαριά αυγά.

-άδα Αυτά φανερώνουν ένα πλήθος μονάδων που κάνουν ένα σύνολο, π.χ. Αγόρασε μια δωδεκάδα αυγά.

Επιρρήματα που δηλώνουν χρόνο, τόπο, τρόπο

Επιρρήματα λέγονται οι άκλιτες λέξεις που προσδιορίζουν κυρίως τα ρήματα και συμπληρώνουν την έννοιά τους φανερώνοντας τόπο, χρόνο, τρόπο, ποσό κ.ά. π.χ. Έπεσα κάτω (τόπος)/ Φεύγω αύριο (χρόνος) / Περνάω καλά (τρόπος) / Τρώει λίγο (ποσό).

Τα επιρρήματα, ανάλογα με τη σημασία τους, χωρίζονται σε πέντε είδη: α) τοπικά β) χρονικά, γ) τροπικά, δ) ποσοτικά βεβαιωτικά, διατακτικά ή αρνητικά

Τα επιρρήματα μπορεί, εκτός από ρήματα, να προσδιορίζουν και τα επίθετα, τα ουσιαστικά και άλλα επιρρήματα (π.χ. πολύ μεγάλος, η κάτω συνοικία, λίγο καλύτερα).

Από τα πιο συνηθισμένα επιρρήματα στη γλώσσα μας είναι τα χρονικά, τα τοπικά και τα τροπικά:

Επιρρήματα	Τι φανερώνουν	Ποια είναι
Χρονικά	Φανερώνουν χρόνο και απαντούν στην ερώτηση «πότε;» (γίνεται ή έγινε αυτό που δηλώνει το ρήμα της πρότασης).	κάπου, κάποτε, ποτέ, τώρα, όποτε, οποτεδήποτε, αμέσως, ήδη, πια, μόλις, ακόμη, συχνά, συνήθως, ύστερα, πρώτα, νωρίς, αργά, χθες, σήμερα, αύριο, φέτος κ.λπ.
Τοπικά	Φανερώνουν τόπο και απαντούν στην ερώτηση «πού» (γίνεται ή έγινε αυτό που δηλώνει το ρήμα της πρότασης).	πάνω, κάτω, έξω, κάπου, πουθενά, εδώ, εκεί, εμπρός, πίσω, δεξιά, αριστερά, ψηλά, χαμηλά, δίπλα, πλάι, απέναντι, μακριά, κοντά, βόρεια, νότια, ανατολικά, δυτικά κ.λπ.
Τροπικά	Φανερώνουν τρόπο και απαντούν στην ερώτηση «πώς;» (γίνεται ή έγινε αυτό που δηλώνει το ρήμα της πρότασης).	έτσι, κάπως, αλλιώς, αλλιώτικα, μαζί, καλά, κακά, σιγά, ξαφνικά, ίσια, ωραία, άσχημα, χωριστά, μονομιάς, επίσης, ιδίως, κυρίως, ακριβώς, εντελώς, ευτυχώς, δυστυχώς κ.λπ.

paixnidia quiz

Κράτα το