Στο κείμενο γίνεται λόγος για το πώς μπορούμε να διαβάσουμε έναν συγκοινωνιακό χάρτη.
Γραμμή Κορμός
Η λεωφορειακή γραμμή που συνδέει το κέντρο της πόλης με το κέντρο ενός προαστιακού δήμου.
Δακτύλιος
Είναι η περιοχή του κέντρου της Αθήνας, όπου δεν επιτρέπεται η πρόσβαση σε όλα τα αυτοκίνητα. Μέχρι φέτος ίσχυε το σύστημα μονά ζυγά. Από εδώ και πέρα ισχύει εκτός από τα Μονά - Ζυγά και ο πράσινος δακτύλιος, όπου μπορούν να μπαίνουν μόνο τα αυτοκίνητα που εκπέμπουν λίγα σχετικά δηλητηριώδη αέρια (έχουν αντιρρυπαντική τεχνολογία) στην ατμόσφαιρα.
Προάστιο
Κατοικημένη περιοχή που είναι ξεχωριστός Δήμος και βρίσκεται κοντά σε μια μεγαλούπολη π.χ. το Παλαιό Φάληρο ή η Γλυφάδα είναι προάστια της Αθήνας.
Γραμματική
Θηλυκά ουσιαστικά σε -ος
Τα θηλυκά ουσιαστικά αυτής της κατηγορίας μπορεί να είναι είτε οξύτονα (να τονίζονται στη λήγουσα∙ π.χ. η οδός) είτε παροξύτονα (να τονίζονται στην παραλήγουσα∙ π.χ. η λεωφόρος) είτε προπαροξύτονα (να τονίζονται στην προπαραλήγουσα∙ π.χ. η έρημος) και δίνονται ως εξής:
— |
οξύτονα |
παροξύτονα |
προπαροξύτονα |
|
Ενικός αριθμός |
||||
Ονομ. |
η |
οδός |
λεωφόρος |
έρημος |
Γεν. |
της |
οδού |
λεωφόρου |
ερήμου |
Αιτ. |
τη(ν) |
οδό |
λεωφόρο |
έρημο |
Κλητ. |
— |
(οδέ) |
(λεωφόρε) |
(έρημε) |
Πληθυντικός αριθμός |
||||
Ονομ. |
οι |
οδοί |
λεωφόροι |
έρημοι |
Γεν. |
των |
οδών |
λεωφόρων |
ερήμων |
Αιτ. |
τις |
οδούς |
λεωφόρους |
ερήμους |
Κλητ. |
— |
(οδοί) |
(λεωφόροι) |
(έρημοι) |
Παρατηρήσεις
Τα ουσιαστικά αυτά, αν και είναι θηλυκού γένους, έχουν τις ίδιες καταλήξεις με αντίστοιχα αρσενικά ουσιαστικά σε -ος· π.χ. η οδός - ο Θεός, της οδού - του Θεού κ.λπ.
Τα οξύτονα και τα παροξύτονα θηλυκά σε -ος τονίζονται σε όλες τις πτώσεις όπου και στην ονομαστική του ενικού, ενώ τα προπαροξύτονα κατεβάζουν τον τόνο τους στην παραλήγουσα στη γενική του ενικού αριθμού και στη γενική και την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού · π.χ. η οδός, της οδού - οι οδοί, των οδών / η λεωφόρος, της λεωφόρου - οι λεωφόροι, των λεωφόρων κ.λπ., αλλά η διάμετρος, της διαμέτρου - των διαμέτρων, τις διαμέτρους.
Η κλητική των ουσιαστικών αυτών είναι πολύ σπάνια.
Όμοια με τα παραπάνω ουσιαστικά κλίνονται, μόνο στον ενικό αριθμό, και τα ονόματα πολλών ελληνικών νησιών, πόλεων και περιοχών που προέρχονται από τα αρχαία ελληνικά· π.χ. Ζάκυνθος, Νάξος, Ρόδο,. Μύκονος, Επίδαυρος, Κόρινθος, Πελοπόννησος κ.ά.
Η οικογένεια της λέξης οδός
Από τη λέξη οδός προέρχονται πολλές άλλες λέξεις της γλώσσας μας που είτε είναι παράγωγες της λέξης αυτής (σχηματίζονται δηλαδή από το ίδιο θέμα [οδ] με την προσθήκη κάποιας κατάληξης) είτε είναι σύνθετες και περιέχουν τη συγκεκριμένη λέξη ως χ·- : π δεύτερο συνθετικό. Έτσι, λοιπόν, από τη λέξη οδός έχουμε:
παράγωγα |
οδικός, -ή, -ό (επίθ.), οδικώς (επίρρ.), οδεύω (ρήμα: βαδίζω, πηγαίνω κάπου), όδευση (ουσ.: π πορεία) |
σύνθετα |
Με τη λέξη οδός ως α΄ συνθετικό : οδηγός (οδός + άγω), οδοδείκτης (οδός + δείκτης), οδοιπόρος (οδός + πόρος), οδοκαθαριστής (οδός - καθαριστής). οδομαχία (οδός + μάχη), οδοποιία - οδοποιός (οδός + ποιώ [= φτιάχνω, κατασκευάζω]), οδοσήμανση (οδός + σήμανση), οδόσημο (οδός + σήμα), οδόστρωμα - οδόστρωση - οδοστρωτήρας (οδός + στρώνω), οδόφραγμα (οδός + φράγμα) κ.ά. Με τη λέξη οδός ως β΄ συνθετικό : αδιέξοδο (α + δι [ά] + εξ – [εκ] + οδός), άνοδος (αν[ά] + οδός), διέξοδος (δι[ά] – εξ –[εκ] + οδός), δίοδος (δι[ά} + οδός), είσοδος (εις + οδός), έξοδος (εξ – [εκ] + οδός), κάθοδος (καθ- [κατά] - οδός) μέθοδος (μεθ- [μετά] + οδός), πάροδος (παρ[ά] + οδός), περίοδος (περ - οδός), πρόοδος (προ + οδός), πρόσοδος (προς + οδός), σύνοδος (συν + οδός) κ.ά. |
Γραπτός Λόγος
Οδηγίες προσανατολισμού
Τι χρειάζονται ; |
Οι οδηγίες προσανατολισμού δίνονται προκειμένου να καθοδηγήσουμε κάποιον να κινηθεί σωστά σε έναν χώρο, πόλη ή περιοχή, ώστε να φτάσει στον προορισμό που επιθυμεί-.
Πώς οργανώνονται ; |
Για να δώσουμε σωστές οδηγίες προσανατολισμού σε κάποιον:
- Χρησιμοποιούμε έναν χάρτη, είτε χάρτη πόλης, για να βρούμε πώς θα πάμε σ' ένα συγκεκριμένο σημείο της (π.χ. ένα μουσείο, ένα νοσοκομείοκ.ά.) είτε
Προσέχουμε
Στις οδηγίες προσανατολισμού:
- χρησιμοποιούμε πολλούς επιρρηματικούς προσδιορισμούς του τόπου π.χ. αριστερά, δεξιά, λίγο πιο πάνω, παρακάτω, δίπλα από το σχολείο κ.ά.).
- εκφραζόμαστε με σαφήνεια και απλότητα, ώστε οι οδηγίες μας να γίνονται εύκολα κατανοητές.
- εντοπίζουμε το σημείο της αφετηρίας, το σημείο, δηλαδή, στο οποίο βρίσκεται αυτός που μας ζητά τις οδηγίες, και το σημείο τερματισμού, εκεί δηλαδή που θέλει να πάει.
- εντοπίζουμε τα μέσα μεταφοράς που μπορεί να χρησιμοποιήσει.
- περιγράφουμε αναλυτικά και βήμα προς βήμα τη διαδρομή που πρέπει να ακολουθήσει. Στο σημείο αυτό αναφέρουμε συνήθως πληροφορίες σχετικά με:
- την απόσταση που πρέπει να διανύσει αυτός που μας ζητά τις οδηγίες για να φτάσει εκεί που Θέλει (π.χ. ύστερα από 10 περίπου χιλιόμετρα, θα στρίψετε αριστερά .... αφού περπατήσετε γύρω στα 100 μ....).
- Το είδος του δρόμου που θα ακολουθήσει (π.χ. μια μεγάλη λεωφόρος, ένα στενό ανηφορικό δρομάκι, εθνική οδός, στενός επαρχιακός δρόμος κ.λπ.).
- Χαρακτηριστικά σημεία της διαδρομής, όπως κτίρια, αξιοθέατα, πλατείες κ.λπ. που θα τον βοηθήσουν να βρει τον δρόμο του και να φτάσει στον προορισμό του (π.χ. Ύστερα από τρία στενά, θα συναντήσετε μια εκκλησία. Ακολουθώντας τον δρόμο παράλληλα στο ποτάμι, θα περάσετε ένα παλιό πέτρινο γεφύρι και μετά ...).