11.01 Παραδοσιακά παιχνίδια

Η ενότητα μας γυρίζει πολλά χρόνια πίσω, τότε που δεν ήταν όλα πολυκατοικίες και τσιμέντο. Τότε που υπήρχαν οικόπεδα ελεύθερα και τα παιδιά τα μετέτρεπαν σε χώρους παιχνιδιού. Αυτές ήταν οι αλάνες.

alana

Τότε λοιπόν, εκτός από ποδόσφαιρο τα παιδιά έπαιζαν και πολλά άλλα παιχνίδια.

Τα λαχνίσματα ήταν ο τρόπος με τον οποίο χωρίζονταν σε ομάδες τα παιδιά ή ο τρόπος που κατέληγαν σ' αυτόν που θα "φυλούσε". Κάποια λέγονται ακόμα και σήμερα :

Α μπε μπα μπλομ

Α μπε μπα μπλομ

του κι θε μπλομ

α μπε μπα μπλομ

του κι θε μπλομ

μπλιμ μπλομ

Άκατα μάκατα

Α κα τα μα κα τα σου κου του μπε

α μπε φα μπε ντο μι νε

α κα τα μα κα τα σου κου του μπε

α μπε φα μπε βγε

Κοπερτί

Κο πε ρτι το κο πε ρτι

το πι το πα ρου σι

κο πε ρτι το κο πε ρτι

τα πι τα πι γκρι

Μαριάμ

Συ μα ρι αμ μα ρι αμ μα ρι αμ

σι ντο ρε μι μα κα ρο μα κα ρο

λε ω λε ω τιπ τιπ τιπ (2)

ου αν του θρι


Αλάτι ψιλό	Γύρω - γύρω όλοι	Γκαζάκια	Η αλλαγή	Η αμπάριζα

Η μέλισσα	Η μικρή Ελένη	Η τυφλόμυγα	Καλημέρα Βασιλιά	Κουτσό

Μπιζ	Στρατιωτάκια	Τα αγάλματα	Τα κεραμιδάκια	Τα μήλα

Τα σκλαβάκια	Το κρυφτό	Το κρυφτοκούτι	Το μαντήλι	Το ρολόι

Κατάλογος παιχνιδιών (κλικ)

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

Οι εγκλίσεις των ρημάτων

Κανόνες συλλαβισμού

Συλλαβισμός λέγεται ο χωρισμός των λέξεων στις συλλαβές από τις οποίες αποτελούνται - πράγμα το οποίο είναι χρήσιμο όταν θέλουμε ν' αλλάξουμε σειρά κατά το γράψιμο και είμαστε υποχρεωμένοι να χωρίσουμε κάπου την τελευταία λέξη της σειράς. Ο χωρισμός, λοιπόν, των λέξεων σε συλλαβές δε γίνεται τυχαία, αλλά σύμφωνα με τους εξής κανόνες:

Κανόνες συλλαβισμού

Τα φωνήεντα, τα δίψηφα φωνήεντα (ου, αι, ει, οι, οι), οι δίφθογγοι (δύο διαφορετικά φωνήεντα που προφέρονται μαζί και συνήθως ο συνδυασμός ι - φωνήεν ή δίψηφο φωνήεν που προφέρονται μαζί) και οι συνδυασμοί αυ και ευ αποτελούν μία συλλαβή, που μπορεί να συνοδεύεται από σύμφωνα.

α-έ-ρας (φωνήεν)

εί-δη-ση, υι-ός (δίψηφα φωνήεντα)

αη-δό-νι, νε-ράι-δα. ό-ποιος, γυά-λα (δίφθογγοι)

αυ-λή, προ-σευ-χή (συνδυασμοί αυ και ευ)

Ένα σύμφωνο ανάμεσα σε δύο φωνήεντα, δίψηφα φωνήεντα, διφθόγγους κ.λπ. φωνήεντα, διφθόγγους κ.λπ. συλλαβίζεται πάντα με το ακόλουθο φωνήεν, δίψηφο φωνήεν, δίφθογγο κ.λπ.

το-πο-θε-τού-μια

προ-κα-λεί-ται

Δύο σύμφωνα ανάμεσα σε δύο φωνήεντα, δίψηφα φωνήεντα, διφθόγγους κ.λπ. συλλαβίζονται με το δεύτερο φωνήεν (ή δίψηφο φωνήεν ή δίφθογγο κ.λπ.) μόνο αν από αυτά τα σύμφωνα αρχίζει ελληνική λέξη.

Προσοχή: Αν όμως από αυτά τα σύμφωνα δεν αρχίζει ελληνική λέξη, τότε το ένα συλλαβίζεται με το προηγούμενο φωνήεν και το άλλο με το επόμενο.

πέ-τρα (τρώω)

λά-χνι-σμα (χνάρι – σμίγω)

άνθος → άν-θος

βαθμός → βαθ-μός

Τρία σύμφωνα ανάμεσα σε δύο φωνήεντα συλλαβίζονται με το δεύτερο φωνήεν, μόνο αν από αυτά τα σύμφωνα ή τουλάχιστον από τα δύο πρώτα αρχίζει ελληνική λέξη.

Προσοχή: Αν όμως από αυτά τα σύμφωνα δεν αρχίζει ελληνική λέξη, τότε το πρώτο σύμφωνο συλλαβίζεται με το προηγούμενο φωνήεν και τα άλλα δύο με το ακόλουθο φωνήεν, χωρίς να μας ενδιαφέρει αν από αυτά τα δύο σύμφωνα που πάνε μαζί αρχίζει ελληνική λέξη.

κά-στρο (στρατός)

ε-χθρός (χθες)

άν-θρω-πος (δεν αρχιζει ελληνική λέξη από νθρ ή νθ)

πορ-θμός (δεν αρχίζει ελληνική λέξη από ρθμ ή ρθ

Δύο όμοια σύμφωνα χωρίζονται και το ένα συλλαβίζεται με το προηγούμενο φωνήεν και το άλλο με το ακόλουθο.

θά-λασ-σα

κομ-μά-τι

άρ-ρω-στος

Τα δίψηφα σύμφωνα γκ, μπ, ντ και τα τσ, τζ δε χωρίζονται στον συλλαβισμό.

α-γκάθι,

α-τζέ-ντα,

κάμπος

Συλλαβισμός συνθέτων

Οι σύνθετες λέξεις ακολουθούν τους ίδιους κανόνες συλλαβισμού με τις άλλες λέξεις, π.χ.: παραθυρόφυλλα → πα--ρα-θυ-ρό-φυλ-λα

συνειδητοποιώ → συ-νει-δη-το-ποι-ώ.

ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ

Περιγραφή ομαδικού παιχνιδιού

Για να περιγράψουμε ένα ομαδικό παιχνίδι, αναφέρουμε συνήθως τα εξής στοιχεία:

α) την ονομασία του παιχνιδιού	Ένα γνωστά παιχνίδι στα αρχαία χρόνια ήταν τα πεντόλιθα.
β) Τον χώρο στον οποίο παίζεται.	Το παιχνίδι αυτό παιζόταν συνήθως μέσα στο σπίτι ή και στις αυλές των σπιτιών.
γ) τον αριθμό των ομάδων ή των παιδιών	Στο παιχνίδι μπορούσαν να πάρουν μέρος όσα παιδιά ήθελαν - από δύο και πάνω.
δ) τα υλικά που χρειάζονται	Κάθε παιδί είχε συγκεντρωμένα πέντε πετραδάκια ή κότσια κοντά στα πόδια του.
ε) τρόπο με τον οποίο καθορίζονται οι ομάδες και η σειρά που θα παίξουν	Η σειρά με την οποία θα έπαιζαν τα παιδιά κανονιζόταν με διάφορους τρόπους :με λάχνισμα, με την απαγγελία στίχων ή ακόμα και ύστερα από συμφωνία μεταξύ τους.
στ) τον τρόπο με τον οποίο παίζεται το παιχνίδι (οδηγίες και κανόνες)	Κάθε παίκτης πετούσε ένα πετραδάκι ψηλά και έπρεπε να το ξαναπιάσει, αφού πρώτα είχε πάρει από κάτω ένα ακόμα πετραδάκι. Αν πετύχαινε στην πρώτη του προσπάθεια, συνέχιζε πετώντας πάλι ψηλά ένα πετραδάκ,. το οποίο έπρεπε να ξαναπιάσει, με την προϋπόθεση ότι θα είχε προλάβει να πάρει από κάτω δύο πετραδάκια. Αν τα κατάφερνε, συνέχιζε πιάνοντας από κάτω τρία πετραδάκια. και αυτό συνεχιζόταν μέχρι να χάσει, οπότε ξεκινούσε ο δεύτερος παίκτης.
ζ) τον νικητή του παιχνιδιού	Όταν τελείωναν όλοι οι παίκτες, τελείωνε ο πρώτος γύρος. Νικητής ήταν αυτός που κέρδιζε και στους τέσσερις γύρους.