08.05 Άνθρωπος και ήχος - Το αυτί μας

Η ακοή μαζί με την όραση είναι οι σπουδαιότερες αισθήσεις μας (οι άλλες είναι η αφή, η γεύση και η όσφρηση). Το όργανο της ακοής είναι το αυτί μας. Όσοι άνθρωποι έχουν προβλήματα ακοής, τα ξεπερνούν σε μεγάλο βαθμό χρησιμοποιώντας ειδικά ακουστικά.

Το αυτί αποτελείται από :

• Το πτερύγιο
  
• Τον ακουστικό πόρο
  
• Το τύμπανο ή τυμπανική μεμβράνη
  
• Τη σφύρα, τον άκμονα και τον αναβολέα
  
• Τον λαβύρινθο με τον κοχλία
  
• Το ακουστικό νεύρο
  

1. Τα ηχητικά κύματα φτάνουν στο έξω αυτί και οδηγούνται στον ακουστικό πόρο.
   
2. Ο ακουστικός πόρος οδηγεί τον ήχο στο τύμπανο.
   
3. Όταν ο ήχος φτάσει στο τύμπανο, αυτό τίθεται σε παλμική κίνηση.
   
4. Οι παλμικές κινήσεις του τυμπάνου ενεργοποιούν στο έσω αυτί τα τρία οστάρια (τη σφύρα, τον άκμονα και τον αναβολέα).
   
5. Το τελευταίο οστάριο, ο αναβολέας, θέτει το υγρό του κοχλία σε κίνηση. Ο κοχλίας είναι ένα πολύπλοκο όργανο με 24.000 “χορδές”, 24.000 τριχίδια δηλαδή (!) το καθένα από τα οποία συλλαμβάνει και από μία από τις συχνότητες που μπορεί να ακούσει το ανθρώπινο αυτί. Τα κύτταρα με τα τριχίδια, μετατρέπουν τον ήχο σε ηλεκτρικούς παλμούς.
   
6. Οι ηλεκτρικοί παλμοί μεταφέρονται με το ακουστικό νεύρο στο κέντρο της ακοής στον εγκέφαλο και έτσι αντιλαμβανόμαστε τον ήχο.

Η θέση του αυτιού δεν είναι η ίδια σε όλα τα ζώα. Τα σκουλήκια, παρόλο που δε διαθέτουν αυτιά, μπορούν να αισθάνονται με όλο τους το σώμα τις ταλαντώσεις  που προκαλούν οι ήχοι στον αέρα ή στο έδαφος.

Οι βάτραχοι έχουν τα αυτιά δίπλα στα μάτια τους.

Οι ακρίδες έχουν τα αυτιά στη μέση του σώματός τους.

Στα τζιτζίκια τα αυτιά δεν βρίσκονται στο κεφάλι αλλά στην κοιλιά τους δίπλα από τις κοιλότητες, απ' όπου ακούγεται το τραγούδι τους.

Μπετόβεν : Δεν άκουγε κι όμως έγραφε μουσική !!!

Ο άνθρωπος δεν μπορεί να ακούσει όλους τους ήχους. Το αφτί μας δεν μπορεί να ακούσει ήχους, όταν η ηχητική πηγή κάνει λιγότερες από 16 ταλαντώσεις σε ένα δευτερόλεπτο. Συντομότερα λέμε ότι δεν ακούμε ήχους κάτω από τα 16 Hertz. Ήχοι που οφείλονται σε πιο αργές ταλαντώσεις λέγονται υπόηχοι.

Δεν μπορούμε επίσης να ακούσουμε ήχους, όταν η ηχητική πηγή κάνει περισσότερες από 20.000 ταλαντώσεις σε ένα δευτερόλεπτο. Συντομότερα λέμε ότι δεν ακούμε ήχους πάνω από τα 20.000 Hertz. Ήχοι που οφείλονται σε πιο γρήγορες ταλαντώσεις λέγονται υπέρηχοι. Το ανώτερο όριο ακοής μας πέφτει όσο μεγαλώνουμε. Στην ηλικία των 50 χρόνων ακούμε ήχους μέχρι 12.000 Hertz περίπου.

Οι ήχοι που μπορεί να παράγει ο άνθρωπος έχουν πολύ μικρότερο εύρος από αυτούς που μπορεί να ακούει. Ξέρεις ότι πολλά ζώα ακούν ήχους, που εμείς δεν μπορούμε να ακούσουμε; 

Όσο δυνατά και αν στριγγλίσουμε, όταν δούμε μια νυχτερίδα, αποκλείεται να την τρομάξουμε. Η ανθρώπινη φωνή μπορεί να φτάσει μέχρι τα 1100 Hz, ενώ η νυχτερίδα δεν ακούει ήχους κάτω από τα 2000 Hz. Άρα, αποκλείεται να μας ακούσει η νυχτερίδα...