01.03 Η αμερικανική και η γαλλική επανάσταση

Οι αιτίες της Αμερικανικής Επανάστασης, της Επανάστασης δηλαδή των 13 αποικιών της Αγγλίας στη Βόρεια Αμερική κατά των Άγγλων ήταν :

• Η καταπίεση των αποίκων από τους Άγγλους.
• Η βαριά φορολογία.

18ος αι. : Η εκμεταλλευση του λαού από τους ευγενείς και τον κλήροΗ Γαλλική Επανάσταση του 1789 ήταν η κοινωνική επανάσταση που κατάργησε την απόλυτη μοναρχία στην Γαλλία, γκρέμισε το φεουδαρχικό σύστημα, το αντικατέστησε με το καπιταλιστικό, και ώθησε σε αναδιοργάνωση τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.

Η Γαλλική Επανάσταση ενέπνευσε τους λαούς όλης της Ευρώπης να παλέψουν ενάντια στην εκμετάλλευση και την απολυταρχική μοναρχία, αποτελώντας το έναυσμα για τον ξεσηκωμό στην Ισπανία, την Ιταλία και την Ελλάδα.

Η επανάσταση οργανώθηκε από την ανερχόμενη αστική τάξη, η οποία εμπνευσμένη από τα κηρύγματα των Διαφωτιστών και με κεντρικό σύνθημα το τρίπτυχο «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη», θέλησε να βελτιώσει την υπάρχουσα μοναρχία μετατρέποντάς τη σε συνταγματική και όχι να την καταργήσει. Στην πορεία όμως, η μοναρχία καταργήθηκε και μετά από περιόδους τρομοκρατίας αλλά και οργάνωσης δίκαιου κράτους, η νεοσύστατη Δημοκρατία καταλύθηκε από τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη.

Οι αιτίες της Γαλλικής Επανάστασης ήταν :

• Οι ιδέες του Διαφωτισμού που ήταν ενάντια σε κάθε είδους απολυταρχισμό.
• Η ενίσχυση της αστικής τάξης: Οι δύο πρώτες τάξεις, ο κλήρος και οι ευγενείς μοιράζονταν ως τότε την πολιτική δύναμη με κυρίαρχο τον βασιλιά. Οι αστοί, οι φτωχοί εργαζόμενοι των πόλεων και οι αγρότες δεν είχαν κανένα δικαίωμα στην εξουσία, παρόλο που η αστική τάξη είχε αποκτήσει αξιόλογη δύναμη.
• Η οικονομική κρίση που έπληττε τον γαλλικό λαό.
• Η κρίση του φεουδαρχικού συστήματος.

Ο βασιλιάς Λουδοβίκος 16ος για να σταματήσει τις αντιδράσεις που προκαλούσε η οικονομική κρίση συγκάλεσε τη "Γενική Συνέλευση των Τριών Τάξεων", τους Ευγενείς, τον Κλήρο και τους Αστούς. Οι νέοι φόροι όμως που είχε σκοπό να επιβάλει αποτέλεσαν την αφορμή για την εξέγερση των αστών και του λαού οι οποίοι κατέλαβαν τη φοβερή φυλακή της Βαστίλης στις 14 Ιουλίου 1789.

Η Γαλλική Επανάσταση εξελίχθηκε σε τρία στάδια :

• Επανάσταση : Χαρακτηρίζονταν από τις μετριοπαθείς και φιλελεύθερες απόψεις. (1789 - 1792)
  
  • Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη. Στη διακήρυξη που είναι επηρεασμένη από τις ιδέες του Διαφωτισμού, κυρίαρχες έννοιες ήταν η Ελευθερία, η Ισότητα και η Αδελφοσύνη. Σύμφωνα με τη διακήρυξη, η εξουσία πηγάζει από το έθνος και όχι από τον μονάρχη. Καθιερώνονται ακόμα ιδέες όπως η ανεξιθρησκία, η ελευθερία γνώμης και ο διαχωρισμός των εξουσιών.
    
  • Η εκκλησιαστική περιουσία περνάει στο κράτος και καταργούνται κάποιοι φόροι.
  • Η χώρα χωρίστηκε σε νομούς επαρχίες και κοινότητες.
  • Ψηφίστηκε φιλελεύθερο Σύνταγμα το 1791 με περιορισμό των εξουσιών του βασιλιά και ψήφο στους ενεργούς πολίτες (αυτούς που πλήρωναν φόρους), ενώ αποκλείονταν οι γυναίκες.
• Τρομοκρατία (1792 - 1794)
  
  • Στην Εθνοσυνέλευση επικρατούν οι πιο αδιάλλακτοι (ακραίοι ριζοσπάστες ή Ιακωβίνοι) που δεν ήθελαν κανέναν συμβιβασμό με τον βασιλιά.
  • Εκτέλεση του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΣΤ και της συζύγου του Μαρίας Αντουανέτας.
  • Ακολουθούν χιλιάδες εκτελέσεις όσων θεωρούνταν ότι δε στήριζαν την Επανάσταση.
  • Την τύχη όσων εκτελέστηκαν είχαν και οι αρχηγοί των αδιάλλακτων Ροβεσπιέρος, Δαντόν και Μαρά.
• Διευθυντήριο (1794 - 1799)
  
  • Επικρατούν οι μετριοπαθείς.
  • Μπροστά στον κίνδυνο του πολέμου η εξουσία παραχωρείται στον στρατηγό Ναπολέοντα Βοναπάρτη.
  • Ο Ναπολέοντας γίνεται αυτοκράτορας, προχωρώντας σε μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό της Γαλλίας και διεξάγοντας πολέμους κατά των εχθρών της που κράτησαν περισσότερο από είκοσι χρόνια. Κατάφερε να καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης και έφτασε ως τη Ρωσία.
  • Οι πόλεμοι τελείωσαν το 1815 με την ήττα του Ναπολέοντα στο Βατερλό .

Πρόσωπα και γεγονότα της Γαλλικής Επανάστασης
Λουδοβίκος 16ος		Μαρία Αντουανέττα		Η πτώση της Βαστίλης		Στιγμιότυπο από τη Γαλλική Επανάσταση	Λαφαγιέτ
Ροβεσπιέρος		Δαντόν		Μαρά		Ναπολέων Βοναπάρτης	Υποχώρηση του Ναπολέοντα από τη Μόσχα

• Παράγραφος 1: «Οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και παραμένουν ελεύθεροι και έχουν ίσα δικαιώματα. Οι κοινωνικές διακρίσεις μόνο στο κοινό συμφέρον μπορούν να βασίζονται».

• Παράγραφος 2: «Σκοπός κάθε πολιτικής οργάνωσης είναι η διαφύλαξη των φυσικών και απαράγραπτων δικαιωμάτων του ανθρώπου. Τα δικαιώματα αυτά είναι η ελευθερία, η ιδιοκτησία, η ασφάλεια και η αντίσταση στην καταπίεση».

• Παράγραφος 3: «Πηγή κάθε εξουσίας είναι αποκλειστικά το έθνος. Κανένα σώμα, κανένα άτομο δεν μπορεί να ασκήσει εξουσία που δεν απορρέει από το έθνος».