02.01 Η γειτονιά της πόλης (07/10/2024)

Το κείμενο που έχουμε είναι ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο "Ξανθίππου 5" της Άννας Δεϊμέζη - Καλιότσου. Διαβάζουμε κάποιες αναμνήσεις από τη γειτονιά της, που δεν είναι άλλη από το Κολωνάκι, στο κέντρο της Αθήνας.

Θα μπορούσαμε να ρωτήσουμε κι εμείς παλιούς Φαληριώτες να μας πούνε για το Παλαιό Φάληρο ;

Της Γλώσσας γλώσσα και ροδάνι

Νεοκλασικά σπίτια : Ωραία διώροφα σπίτια με πολύ όμορφη πρόσοψη που έχουν διάφορες διακοσμήσεις πάνω και γύρω από τις πόρτες, τα παράθυρα και στα κάγκελα των μπαλκονιών.

Σήμερα τα σπίτια αυτά έχουν κριθεί διατηρητέα και απαγορεύεται να κατεδαφιστούν. Μπορούν μόνο να επισκευαστούν εσωτερικά και ν' αλλάξει η διαρρύθμισή τους, όμως η εξωτερική τους όψη πρέπει να παραμείνει, όπως ήταν και παλιά.

Τέτοια κτίρια βλέπουμε στην πόλη μας το Παλαιό Φάληρο, στην Πλάκα της Αθήνας και σε πολλές επαρχιακές πόλεις, όπως στην Πάτρα, τη Θεσσαλονίκη, την Κέρκυρα, τη Ζάκυνθο, τη Σύρο κ.λπ.


Βίντεο : Αρχοντικά του Παλαιού Φαλήρου	Βίντεο : Η Αθήνα του 1960

Πλανόδιος πωλητής : Αυτός που γυρνά στις γειτονιές και πουλά διάφορα προϊόντα. Στις μέρες μας οι πλανόδιοι κινούνται περισσότερο σε εμπορικούς δρόμους παρά στις γειτονιές, όπου εξακολουθούν να περνάνε πωλητές λουλουδιών, παλιατζήδες κ.λπ.

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

Οι εγκλίσεις των ρημάτων

Χρόνοι και εγκλίσεις

Η οριστική έγκλιση σχηματίζει τύπους σε όλους τους χρόνους.

Η υποτακτική σχηματίζει τύπους εξακολουθητικούς (Ενεστώτας) στιγμιαίους ή συνοπτικούς (Αόριστος) και συντελεσμένους (Παρακείμενος).

Η προστακτική σχηματίζει τύπους εξακολουθητικούς (Ενεστώτας) στιγμιαίους ή συνοπτικούς (Αόριστος)

Κλίση της οριστικής ενεστώτα και αορίστου και των ανάλογων εξακολουθητικών και συνοπτικών εγκλίσεων των ρημάτων της α' συζυγίας (-ω/-ομαι)

Ενεργητική Φωνή			Παθητική Φωνή
Οριστική Ενεστώτα	Εξακολουθητική Υποτακτική	Εξακολουθητική Προστακτική	Οριστική Ενεστώτα	Εξακολουθητική Υποτακτική	Εξακολουθητική Προστακτική
δένω	να δένω		δένομαι	να δένομαι
δένεις	να δένεις	δένε	δένεσαι	να δένεσαι
δένει	να δένει		δένεται	να δένεται
δένουμε	να δένουμε		δενόμαστε	να δενόμαστε
δένετε	να δένετε	δένετε	δένεστε	να δένεστε
δένουν	να δένουν		δένονται	να δένονται

Ενεργητική Φωνή			Παθητική Φωνή
Οριστική Αορίστου	Συνοπτική Υποτακτική	Συνοπτική Προστακτική	Οριστική Αορίστου	Συνοπτική Υποτακτική	Συνοπτική Προστακτική
έδεσα	να δέσω		δέθηκα	να δεθώ
έδεσες	να δέσεις	δέσε	δέθηκες	να δεθείς	δέσου
έδεσε	να δέσει		δέθηκε	να δεθεί
δέσαμε	να δέσουμε		δεθήκαμε	να δεθούμε
δέσατε	να δέσετε	δέστε	δεθήκατε	να δεθείτε	δεθείτε
έδεσαν	να δέσουν		δέθηκαν	να δεθούν

Ανώμαλοι σχηματισμοί εγκλίσεων

Γραπτός Λόγος

Κείμενα οδηγιών

Πρόκειται για κείμενα με τα οποία δίνουμε υποδείξεις ή συμβουλές σε κάποιους για το τι πρέπει να κάνουν ώστε να πετύχουν κάτι.

Τέτοια κείμενα συναντάμε ή χρειάζεται να δημιουργήσουμε σε διάφορες περιστάσεις της καθημερινής μας ζωής, με σκοπό:

να εφαρμόζονται συγκεκριμένοι νόμοι και κανόνες, που είναι απαραίτητοι για την προστασία και την καλυτέρευση της ζωής μας σε διάφορους τομείς (π.χ. κανόνες οδικής κυκλοφορίας, κανόνες υγιεινής, κανόνες για την προστασία του περιβάλλοντος κ.ά.).	οδηγίες συμπεριφοράς
να μάθουμε πώς να χρησιμοποιούμε σωστά μια συσκευή (π.χ. μια φωτογραφική μηχανή, ένα κινητό τηλέφωνο κ.ά.).	οδηγίες χρήσης
να μάθουμε πώς να κατασκευάσουμε κάτι (π.χ. μια αποκριάτικη μάσκα, μια κορνίζα).	οδηγίες κατασκευής
να μάθουμε πώς να πάμε κάπου, να βρούμε την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσουμε σε μια περιοχή, πόλη ή χώρο.	οδηγίες προσανατολισμού
να μάθουμε πώς να παίξουμε ένα παιχνίδι (π.χ. μπάσκετ, σκάκι, κρυφτό κ.ά.).	οδηγίες παιχνιδιού

Τι προσέχουμε σε ένα κείμενο οδηγιών ;

Εκφραζόμαστε με συντομία, σαφήνεια και απλότητα.
Χρησιμοποιούμε το κατάλληλο λεξιλόγιο, ανάλογα με την ηλικία των ατόμων προς τα οποία απευθυνόμαστε, ώστε οι οδηγίες να γίνονται εύκολα κατανοητές.
Παρουσιάζουμε τις προτάσεις των οδηγιών με τη σειρά, κατά στάδια, συχνά χρησιμοποιώντας αρίθμηση (α, β, γ... / 1,2,3...), ώστε να είναι ξεκάθαρες και να εντυπώνονται πιο εύκολα στους αναγνώστες.
Μπορούμε να δώσουμε κάποιο παράδειγμα, ώστε μια οδηγία να γίνει πιο κατανοητή (π.χ. Αν, για παράδειγμα, παίζετε κυνηγητό με τους φίλους σας στον δρόμο και δεν προσέχετε τα αυτοκίνητα που περνούν, μπορεί κάποιο να σας χτυπήσει).
Μπορούμε να συνοδεύσουμε το κείμενο οδηγιών με κατάλληλες εικόνες, σχεδιαγράμματα. χάρτες ή σύμβολα, ώστε οι οδηγίες να γίνονται πιο κατανοητές.

Γλωσσικά στοιχεία σ' ένα κείμενο οδηγιών

paixnidia quiz

Ήχος Γκιώνη

Ήχος κορυδαλλού

Πουλιά του βουνού

Κελαηδίσματα πουλιών

Κράτα το

Έγκλιση	Φανερώνει ότι...	Παραδείγματα
Οριστική	Αυτό που σημαίνει το ρήμα είναι κάτι το βέβαιο και πραγματικό. Όταν η πρόταση είναι αρνητική, βάζουμε πριν από το ρήμα το δε(ν).	Από αύριο χαλάει ο καιρός. Θα φύγει το βράδυ. Δεν έλυσα την άσκηση.
Υποτακτική	Αυτό που σημαίνει το ρήμα είναι κάτι που θέλουμε ή περιμένουμε ή μπορεί να γίνει (το επιθυμητό ή το ενδεχόμενο). Στην υποτακτική το ρήμα συνοδεύεται από το μόριο να (ή, ακόμα, το ας ή έναν από τους συνδέσμους για να, όταν, πριν, αν, άμα). Όταν η πρόταση είναι αρνητική, βάζουμε πριν από το ρήμα το μη(ν).	Θέλω να έρθεις κι εσύ. Ας φύγουμε γρήγορα. Μπορεί να πάμε κι εμείς. Μη φωνάζετε δυνατά. Σε συμβουλεύω να μην το κάνεις αυτό.
Προστακτική	Αυτό που σημαίνει το ρήμα είναι προσταγή. προτροπή, παράκληση, επιθυμία ή ευχή.	Φύγε αμέσως από δω. Δώσε το βιβλίο, σε παρακαλώ. Βοήθησέ τον, Θεέ μου.

Οριστική ενεστώτα	Οριστική αορίστου	Συνοπτική υποτακτική	Συνοπτική προστακτική
ανεβαίνω	ανέβηκα	να ανέβω ή να ανεβώ	ανέβα ανεβείτε
βγαίνω	βγήκα	να βγω ή νά ‘βγω	βγες ή έβγα βγείτε
βλέπω	είδα	να δω ή να ιδώ	δες (ιδές) δείτε ή δέστε
βρίσκω	βρήκα	να βρω ή νά βρω	βρες βρείτε
έρχομαι	ήρθα	να έρθω ή να ‘ρθω ή νά ‘ρθω	έλα ελάτε
κατεβαίνω	κατέβηκα	να κατέβω ή να κατεβώ	κατέβα κατεβείτε
λέ(γ)ω	είπα	να πω ή να ειπώ	πες πείτε ή πέστε
μπαίνω	μπήκα	να μπω ή νά μπω	μπες ή έμπα μπείτε
παίρνω	πήρα	να πάρω	πάρε πάρετε ή πάρτε
πηγαίνω	πήγα	να πάω	πήγαινε πηγαίνετε ή πάτε
πίνω	ήπια	να πιω	πιες (πιε) πιείτε ή πιέστε
τρώ(γ)ω	έφαγα	να φάω	φάε φάτε ή τρώτε