Πληροφορίες για το κείμενο
Στο κείμενο περιγράφεται αναλυτικά ο τρόπος δημιουργίας μιας κατασκευής και συγκεκριμένα ενός μνημείου.
Δίνονται oδηγίες σχετικά με τα υλικά, τα οποία θα χρειαστούν, τη διαδικασία η οποία θα ακολουθηθεί καθώς και κάποια σημεία στα οποία πρέπει να δοθεί προσοχή.
Αναφορικές Προτάσεις
Αναφορικές ονομάζονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με αναφορικές αvτωvυμίες και επιρρήματα. Λειτουργούν ως πpoσδιopισμός εvός όρου ή μιάς πpότασnς.
Εισάγονται με τις αναφορικές αvτωvυμίες: ο oπoioς, που, όποιος, όσος. Στις αναφορικές αντωνυμίες συμπεριλαμβάνεται η άκλιτη λέξη που (χρησιμοποιείται αντί της αναφορικής αντωνυμίας ο οποίος η οποία το οποίο).
Επιρρήματα : εκεί που, όπου, οπουδήποτε, τότε που, όποτε, οποτεδήποτε, όπως, καθώς, ως, σαν, όσο, οσοδήποτε
Τα παραπάνω επιρρήματα έχουν αναφορική έννοια αλλά δεν αποτελούν ξεχωριστή κατηγορία.
π.χ. Oποιος πεινάει καρβέλια ονειρεύεται.
Φέρσου όπως νομίζεις.
ΠΡΟΣΟΧΗ : Η άκλιτη αναφορική αντωνυμία ό,τι γράφεται με υποδιαστολή, ενώ ο ειδικός σύνδεσμος ότι γράφεται χωρίς υποδιαστολή, π.χ. Ό,τι μου ζητά, του το δίνω (αναφορική αντωνυμία). Νομίζω ότι μου ζητά πολλά (ειδικός σύνδεσμος).
Συνδετικά Ρήματα
Συνδετικά λέγονται τα ρήματα που συνδέουν το υποκείμενο με το κατηγορούμενό του.
Πιο συνηθισμένα συνδετικά ρήματα είναι : είμαι, υπάρχω, γίνομαι, φαίνομαι.
Άλλα συνδετικά ρήματα κατηγορούμαι, ονομάζομαι, λέγομαι, εκλέγομαι, χειροτονούμαι, αποδεικνύομαι, θεωρούμαι, εμφανίζομαι, παρουσιάζομαι, γεννιέμαι, πεθαίνω κ.ά.
Κατηγορούμενο
Κατηγορούμενο είναι η λέξη (επίθετο, ουσιαστικό ή μετοχή) η οποία δίνει στο υποκείμενο ή στο αντικείμενο μια ιδιότητα μέσω του συνδετικού ρήματος.
Το κατηγορούμενο του υποκειμένου μπαίνει στην ίδια πτώση με το υποκείμενο, δηλαδή σε ονομαστική, π.χ. «Η Άννα είναι μαθήτρια), (εκτός αν πρόκειται για ουσιαστικό σε πτώση γενική, οπότε είναι γενική κατηγορηματική, π.χ. «Το αυτοκίνητο είναι του πατέρα μου»).
Το κατηγορούμενο του αντικειμένου είναι στην ίδια πτώση με το αντικείμενο. Δηλαδή το ρήμα συντάσσεται με δύο αιτιατικές, η μία είναι αντικείμενο και άλλη κατηγορούμενο του αντικειμένου (Ορίζουμε εσένα αρχηγό /ή ως αρχηγό). Η αιτιατική «εσένα» είναι αντικείμενο και η αιτιατική «αρχηγό» κατηγορούμενο του αντικειμένου, αφού αποδίδει σε αυτό κάποια ιδιότητα.
Συχνά πριν από την αιτιατική-κατηγορούμενο του αντικειμένου υπάρχουν τα μόρια ως, για, σαν. Ρήματα που συντάσσονται με κατηγορούμενο του αντικειμένου είναι: ανακηρύσσω, αποκαλώ, διορίζω, εκλέγω, θεωρώ, κρίνω, ονομάζω, χειροτονώ κ.λπ.. Τα ρήματα αυτά στη μεσοπαθητική φωνή λειτουργούν ως κανονικά συνδετικά ρήματα (Ορίστηκα αρχηγός).
Για να βρούμε το κατηγορούμενο πρέπει πρώτα:
α) να έχουμε εντοπίσει το ρήμα
β) το ρήμα να είναι συνδετικό
γ) να έχουμε βρει το υποκείμενο (ρωτάμε ποιος - ποια - ποιο)
δ) να κάνουμε την ερώτηση: τι ή τι λογής + ρήμα + υποκείμενο.
Παράδειγμα :
Ο Πηνειός είναι ποταμός.
α) εντοπίζουμε το ρήμα: είναι
β) είναι το ρήμα συνδετικό; ναι
γ) βρίσκουμε το υποκείμενο: ποιος είναι ; > Ο Πηνειός
δ) ρωτάμε: τι λογής είναι ο Πηνειός ; > ποταμός > κατηγορούμενο