04.1 Ο Μάγκας - Θεωρία

4. ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΜΕ ΖΩΑ

4.1 Ο Μάγκας

Το νόημα του κειμένου

Ο Μάγκας, ο σκύλος ταξιδεύει για πρώτη φορά με καράβι και μας αφηγείται την περιπέτεια που είχε. Εκεί που καθόταν αμέριμνος στο κατάστρωμα ξαφνικά μια Εγγλέζα άρχισε να κουνάει πέρα δώθε ένα μαντιλάκι. Ο Μάγκας όρμησε να το πιάσει και με μια δαγκωματιά το έκανε χίλια κομμάτια. Ύστερα, ο Μήτσος τον έδειρε και ο Μάγκας θίχτηκε και δεν πήγε στην Εγγλέζα που τον φώναξε κοντά της.

Επίθετα – Επιθετικές Μετοχές

Επίθετα είναι οι λέξεις που δείχνουν τι λογής είναι τα ουσιαστικά που συνοδεύουν και δείχνουν τι ποιότητας είναι ή τι ιδιότητα έχουν.

Το επίθετο έχει το ίδιο γένος με το ουσιαστικό που συνοδεύει και τα συναντούμε να έχουν τρία γένη, αρσενικό, θηλυκό και ουδέτερο και γι' αυτό τα λέμε τριγενή. Συνήθως έχουν διαφορετική κατάληξη για κάθε γένος και γι΄ αυτό τα λέμε τρικατάληκτα. Π.χ. ο καλ-ός  η καλ-ή  το καλ-ό

Κάποιες φορές το θηλυκό έχει το ίδιο γένος με το αρσενικό, οπότε τα λέμε δικατάληκτα. Π.χ. ο μεγαλοπρεπ-ής η μεγαλοπρεπ-ής το μεγαλοπρεπ-ές

Όταν κλίνονται, τα επίθετα τονίζονται σε όλες τις πτώσεις του ενικού και του πληθυντικού αριθμού, στην ίδια συλλαβή που τονίζεται το αρσενικό γένος στην ονομα­στική του ενικού αριθμού.

Ανάλογα με τη σημασία τους τα επίθετα χαρακτηρίζονται σε χαρακτηριστικά και κοσμητικά.

Χαρακτηριστικά λέγονται τα επίθετα που μας δείχνουν συγκεκριμένες ιδιότητες των ουσιαστικών. Π.χ. το κόκκινο ποδήλατο, οι τριγωνικές πινακίδες κ.λπ.  

Κοσμητικά λέγονται τα επίθετα που "στολίζουν" το ουσιαστικό με μια ιδιότητα που είναι υποκειμενική. Π.χ. το όμορφο αγριολούλουδο, η ονειρεμένη αμμουδιά κ.λπ.

Κάποιες φορές το επίθετο παίρνει τη θέση του ουσιαστικού και χρησιμοποιείται αυτό ως ουσιαστικό και λέγεται ονοματοποιημένο ή ουσιαστικοποιημένο. Π.χ. Το πρωινό ρόφημα, (επίθετο). Πήρα το πρωινό  μου. (Το επίθετο χρησιμοποιείται ως ουσιαστικό). Ο πλού­σιος άνθρωπος ζει χωρίς στερήσεις, (επίθετο). Ο πλούσιος έχει τα φλουριά και ο φτωχός τα γλέντια, (Το επίθετο χρησιμοποιείται ως ουσιαστικό).

Στην περίπτωση αυτή τα ουσιαστικοποιημένα επίθετα ακολουθούν τους κανόνες τονισμού των ουσιαστικών. Δηλα­δή, δεν ισχύει στις περιπτώσεις αυτές ο κανόνας ότι όλα τα επίθετα τονίζονται πάντα σε όλα τα γένη και σε όλες τις πτώσεις του ενικού και του πληθυντικού αριθμού, στην ίδια συλλαβή που τονίζεται το αρσενικό γένος στην ονομα­στική του ενικού. Π.χ. Ο άρρωστος άνθρωπος χρειάζεται περιποίηση. Του άρρωστου ανθρώπου τού ανεβαί­νει συχνά ο πυρετός. (Το επίθετο λειτουργεί ως επίθετο) Ενώ : Του αρρώστου τού ανεβαίνει συχνά ο πυρετός. (Το επίθετο λειτουργεί ως ουσιαστικό και κατεβαίνει ο τόνος).

Οι παθητικές μετοχές που τελειώνουν σε -μένος, -μένη, -μένο παίζουν τον ίδιο ρόλο με τα επίθετα και γι' αυτό λέγο­νται ρηματικά επίθετα ή επιθετικές μετοχές.

Αιτιολογικές προτάσεις

Οι αιτιολογικές προτάσεις εισάγονται με τους αιτιολογικούς συνδέσμους (π.χ. γιατί, επειδή, διότι). Τις χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να επιχειρηματολογήσουμε για κάτι.

Περιγραφή ζώου

Για να περιγράψουμε ένα ζώο συνήθως χρησιμοποιούμε:

• παροντικούς χρόνους
• τοπικά επιρρήματα
• επίθετα για να δώσουμε ζωντάνια σ’ αυτό που περιγράφουμε.

Περιγράφω ένα ζώο

Αναφέρω τι ζώο είναι και το όνομά του.

Αναφέρω πότε και πώς το απόκτησα (αν μου ανήκει).

Περιγράφω την εξωτερική εμφάνισή του.

Περιγράφω τη συμπεριφορά, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις συνήθειές του.

Αναφέρω περιστατικά που συνδέονται με αυτό (πώς περνώ την ώρα μου μαζί του).

Αναφέρω τις σκέψεις και τα συναισθήματά μου γι' αυτό.