01.04 Η ταυτότητα του χάρτη : Κλίμακα

Όπως έχουμε πει, ο χάρτης είναι απεικόνιση μιας περιοχής. Αυτή η απεικόνιση δεν μπορεί παρά να είναι μικρότερη από την πραγματική.

Κλίμακα ενός χάρτη είναι το κλάσμα που μας δείχνει πόσες φορές μικρότερη είναι η απεικόνση από την πραγματικότητα.

Αν ένας χάρτης σχεδιάστηκε με κλίμακα 1 : 1.000.000, αυτό σημαίνει ότι ένα εκατοστό του χάρτη ισοδυναμεί με 1.000.000 εκ. στην πραγματικότητα.

Παράδειγμα : Αν η απόσταση μεταξύ δύο πόλεων στο χάρτη είναι 9 εκ. και ο χάρτης κατασκευάστηκε με κλίμακα 1:1.000.000 για να βρούμε την πραγματική απόσταση σε ευθεία γραμμή υπολογίζουμε ως εξής :

Πολλαπλασιάζουμε την απόσταση που μετρήσαμε (9 εκ.) με τον παρονομαστή της κλίμακας :

9 × 1.000.000 = 9.000.000

Αυτά τα 9.000.000 είναι εκατοστά. Φυσικά όταν μιλούμε για αποστάσεις δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε εκατοστά αλλά χιλιόμετρα. Πρέπει λοιπόν να κάνουμε τη μετατροπή των εκατοστών σε χιλιόμετρα.

Γνωρίζουμε ότι 1 μέτρο = 100 εκατοστά

                     1 χιλιόμετρο = 1.000 μέτρα

                     1 χιλιόμετρο = 1.000 × 100 = 100.000 εκ.

Διαιρούμε τώρα το γινόμενο που βρήκαμε πριν με το 100.000 που είναι ο αριθμός των εκατοστών που έχει ένα χιλιόμετρο, για να βρούμε πόσα χιλιόμετρα έχουν τα 9.000.000 εκ.

                     9.000.000 : 100.000 = 90

Άρα η πραγματική απόσταση σε ευθεία γραμμή είναι 90 χλμ.

Οι αποστάσεις μεταξύ πόλεων δεν μετριούνται σε ευθεία γραμμή, καθώς μεταξύ τους παρεμβάλλονται στροφές, παρακάμψεις φυσικών εμποδίων κ.λπ. Παρ' όλα αυτά η απόσταση σε ευθεία γραμμή είναι ενδεικτική της κανονικής απόστασης.

Στον χάρτη αριστερά η κλίμακα με την οποία σχεδιάστηκε είναι 1:1.000.000.

Kάθε χάρτης μάς δίνει λιγότερες ή περισσότερες πληροφορίες για μια περιοχή. Όταν ο χάρτης δείχνει πολλές λεπτομέρειες, λέμε ότι η κλίμακά του είναι μεγάλη (ο παρανομαστής μικραίνει), ενώ όταν η κλίμακα μικραίνει (ο παρονομαστής μεγαλώνει), ο χάρτης μάς δείχνει λιγότερες λεπτομέρειες.