34.7 Η Κρήτη

Η Κρήτη χωρίζεται σε 4 Νομούς : Νομός Χανίων (Χανιά), Νομός Ρεθύμνου (Ρέθυμνο), Νομός Ηρακλείου (Ηράκλειο) και Νομός Λασιθίου (Άγιος Νικόλαος).

Άλλες πόλεις στην Κρήτη είναι : η Ιεράπετρα, η Νεάπολη (Νομός Λασιθίου), οι Μοίρες, το Τυμπάκι (Νομός Ηρακλείου), η Σούδα, ο Κίσσαμος (Νομός Χανίων).

Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων της είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία ενώ η βαριά βιομηχανία του νησιού είναι ο τουρισμός. Κύριες καλλιέργειες στο νησί είναι η αμπελοκαλλιέργεια (450.000 στρέμματα) και η καλλιέργεια της ελιάς (25.000.000 ελαιόδεντρα). Αρκετά μεγάλο μερίδιο της γεωργίας κατέχουν και τα κηπευτικά τα οποία πωλούνται καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου τόσο σε Ελλάδα όσο και σε Ευρώπη. Όσον αφορά την κτηνοτροφία, υπολογίζεται πως πάνω από 1.000.000 μικρά ζώα (πρόβατα & αίγες) βόσκουν στα βουνά του νησιού σε μικρά ή μεγάλα κοπάδια. Τα τυροκομικά προϊόντα του νησιού (γραβιέρα, μυζήθρα, στάκα, τυρομάλαμα, ανθότυρο) είναι εξαιρετικά σε γεύση και ποιότητα.

Θερμοκήπια		Αμπέλια	Ελιές	Γαλακτοκομικά

Η Κρήτη κατοικήθηκε από τα παλαιολιθικά χρόνια. Στο νησί δημιουργήθηκε και άκμασε ο Μινωικός Πολιτισμός. Κατά το 1900 π.Χ. χτίζονται στην Κρήτη τα πρώτα ανάκτορα, επακόλουθο της μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης του νησιού. Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές ανασκαφές, εκείνη την εποχή δημιουργούνται τα ανάκτορα της Κνωσού, της Φαιστού, των Μαλίων και της Κάτω Ζάκρου. Η καταστροφή του Μινωικού πολιτισμού ξεκίνησε με τα διαδοχικά τσουνάμι που χτύπησαν το νησί μετά την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης και ολοκληρώθηκε τον 14ο αιώνα, όταν η Κρήτη καταλήφθηκε από τους Αχαιούς.

Η Κρήτη εκπροσωπείται στον Τρωικό Πόλεμο με τον βασιλιά Ιδομενέα, γιο του Δευκαλίωνα κι εγγονό του βασιλιά Μίνωα. Τον 10ο π.Χ. αιώνα, στην Κρήτη καταφθάνουν οι Δωριείς και εγκαθίστανται στις σημαντικότερες πόλεις του νησιού (Κνωσό, Φαιστό, Γόρτυνα, Τύλισο, Χερσόνησο, Κυδωνία κ.α.).

Η Κρήτη θα περάσει αργότερα στα χέρια των Ρωμαίων, ενώ με το διαχωρισμό της αυτοκρατορίας σε ανατολική και δυτική θα παραμείνει στο ανατολικό κομμάτι. Τον 9ο αιώνα καταλαμβάνεται από τους Άραβες, από τους οποίους θα την ελευθερώσει περίπου έναν αιώνα μετά ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς.

Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1204 η Κρήτη θα περάσει στα χέρια των Γενουατών αρχικά και μετά των Βενετών, οι οποίοι θα την παραδώσουν στους Τούρκους το 1715.

Οι προσπάθειες του Δασκαλογιάννη (1722 - 1771) για αποτίναξη του τουρκικού ζυγού δεν απέδωσαν. Στην επανάσταση του 1821 όμως, η Κρήτη μετείχε παρα τις δυσκολίες. Η συμμετοχή της Κρήτης στην πανεθνική εξέγερση αποφασίστηκε στο ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας της Θυμιανής στα Σφακιά, στις 15 Απριλίου 1821, αλλά ως επίσημη ημέρα έναρξης του κρητικού αγώνα θεωρείται η 14η Ιουνίου 1821. Την ίδια ημέρα σημειώθηκε και η πρώτη μεγάλη νίκη των επαναστατών στο Λούλο Χανίων.

Την 1η Δεκεμβρίου 1913 γίνεται η επίσημη ανακήρυξη της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα.

Τον Μάιο του 1941 η Κρήτη δέχτηκε την επίθεση της αεροπορίας των Γερμανών, που είχαν στο μεταξύ καταλάβει την υπόλοιπη Ελλάδα. Ο άμαχος πληθυσμός του νησιού αντιστάθηκε ηρωικά στην εισβολή των Γερμανών που τελικά την κατέλαβαν μετά από αγώνα 10 ημερών, που έγινε γνωστός σαν "μάχη της Κρήτης".

Προσωπικότητες της Κρήτης : Μιχαήλ Δαμασκηνός, Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, Ελευθέριος Βενιζέλος, Μάνος Χατζιδάκις, Μίκης Θεοδωράκης, Γιάννης Μαρκόπουλος κ.ά.