03.33 H διοικητική διαίρεση της Ελλάδας

Τροχονόμος	Βοσκός

To ποικιλόμορφο ανάγλυφο της πατρίδας μας διαμορφώνει διαφορετικά γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά σε κάθε περιοχή. Τα χαρακτηριστικά αυτά με τη σειρά τους καθορίζουν τον τρόπο ζωής των κατοίκων της περιοχής. Η πρώτη εικόνα δείχνει ένα στιγμιότυπο από την καθημερινή ζωή στην πόλη, ενώ η δεύτερη κάτι συνηθισμένο σε μια ορεινή περιοχή της χώρας μας. Αυτές οι δυο διαοφορετικές περιοχές τη χώρας μας έχουν διαφορετικές προτεραιότητες για τη διοίκησή τους.

Για την άμεση και καλύτερη αντιμετώπιση των τοπικών προβλημάτων, που δημιουργούνται σε μια περιοχή, το κράτος δημιούργησε τις μικρότερες διοικητικές διαιρέσεις της χώρας, οι οποίες λέγονται Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.). Έτσι οι διοικητικές αρχές κάθε περιοχής, οι οποίες γνωρίζουν καλύτερα τα προβλήματά της, μπορούν να προτείνουν και να εφαρμόζουν τις καλύτερες λύσεις για τα τοπικά θέματα.

Στη χώρα μας οι μικρότερες διοικητικές διαιρέσεις που είναι απαραίτητες για την καλύτερη διοίκηση κάθε περιοχής προβλέφθηκαν από τρεις σειρές νόμων που έχουν το όνομα προσωπικοτήτων που ασχολήθηκαν στην εποχή τους με τη διοίκηση των δήμων. Αυτά τα προγράμματα κατά σειρά είναι : το πρόγραμμα "Καποδίστριας" (πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας, 1827 - 1831), το πρόγραμμα Καλλικράτης (αρχιτέκτονας στην αρχαία Αθήνα και μαζί με τον Ικτίνο κατασκεύασαν τον Παρθενώνα σε σχέδια του Φειδία, 5ος αιώνας π.Χ.) και το πρόγραμμα "Κλεισθένης" (ασχολήθηκε με τη διοικητική διαίρεση της Αθήνας του 6ου π.Χ. αιώνα). Με τα προγράμματα αυτά η Ελλάδα χωρίζεται  σε :

• 332 "Δήμους". Ο Δήμος διοικείται από δήμαρχο και δημοτικό συμβούλιο που εκλέγονται κάθε 4 έτη με καθολική ψηφοφορία. Κάθε δήμος χωρίζεται σε διαμερίσματα με την ονομασία «δημοτικές ενότητες» και αυτές με τη σειρά τους σε «κοινότητες». Οι τελευταίες διαθέτουν δικά τους συμβούλια, ο ρόλος αυτών όμως είναι συμβουλευτικός και δεν μπορούν να λάβουν αποφάσεις.
• 13 "Περιφέρειες", που η καθεμιά αντιστοιχεί σε μία ευρεία γεωγραφική περιοχή της χώρας. Διοικείται από περιφερειάρχη και περιφερειακό συμβούλιο που εκλέγονται κάθε 4 έτη με καθολική ψηφοφορία ανάμεσα στους δημότες των δήμων που υπάγονται στην περιφέρεια. Κάθε περιφέρεια διαιρείται σε «περιφερειακές ενότητες», οι οποίες συνήθως συμπίπτουν με τους νομούς. Κάθε περιφερειακή ενότητα διαθέτει δικό της αντιπεριφερειάρχη που προέρχεται από τον εκλογικό συνδυασμό του περιφερειάρχη.
• 7 "Αποκεντρωμένες Διοικήσεις"  οι οποίες δεν αποτελεί θεσμό αυτοδιοίκησης αλλά διοικητικής αποκέντρωσης του κράτους. Η καθεμιά τους περιλαμβάνει από 1 έως 12 νομούς και ο επικεφαλής της (με τον τίτλο «γενικός γραμματέας») διορίζεται από την Κυβέρνηση και συγκεντρώνει όλες τις αποφασιστικές αρμοδιότητες, το δε συμβούλιό της, στο οποίο συμμετέχουν οι οικείοι αιρετοί περιφερειάρχες και εκπρόσωποι των περιφερειακών ενώσεων δήμων, έχει κυρίως συμβουλευτικό χαρακτήρα.

Ο πρώτος βαθμός οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.), δηλαδή οι Δήμοι αποφασίζουν για θέματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη, το περιβάλλον, την ποιότητα ζωής, την απασχόληση, την κοινωνική μέριμνα και φτάνουν έως την οργάνωση της πολιτικής προστασίας (προστασία από φυσικές καταστροφές). Από την άλλη , οι Δήμοι και οι Κοινότητες , αποτελούν γνωμοδοτικά όργανα σε μια σειρά από θέματα όπως η επέκταση του σχεδίου πόλεως και οι κυκλοφοριακές ρυθμίσεις.

Ο δεύτερος βαθμός οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης, δηλαδή οι Περιφέρειες αποφασίζουν για θέματα που είναι κοινά για πολλές γειτονικές περιφερειακές ενότητες και ενδιαφέρουν χιλιάδες κατοίκους. Η κατασκευή μεγάλων δρόμων, γεφυρών, αεροδρομίων, φραγμάτων, τεχνητών λιμνών και άλλων αναπτυξιακών έργων απευθύνονται σε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Ελλάδας.