Τα τελευταία χρόνια λειτουργίας του European School Radio, έχουν δημιουργηθεί χιλιάδες εκπομπές από μαθητές και σχολεία τα οποία έχουν αναμεταδοθεί και βρίσκονται στη βάση του ραδιοφώνου. Με τη μεγάλη αυτή εμπειρία ως παρακαταθήκη και με γνώμονα τη βελτίωση του ραδιοφώνου αλλά και καλυτέρευση των δεξιοτήτων των μαθητών που ασχολούνται με αυτό, σκεφτήκαμε να γράψουμε κάποιες γενικές προτάσεις για την εξασφάλιση της “ποιότητας” των εκπομπών που μας στέλνετε.
Αρχίζοντας λοιπόν σας προτείνουμε αρχικά, πριν ηχογραφήσετε μια μεγάλη εκπομπή, ετοιμάστε και ηχογραφήστε μικρά σποτ, κάποια νέα και ειδήσεις, και πειραματιστείτε σε διαφορετικά στυλ εκφώνησης, Επίσης, προσπαθήστε να ηχογραφήσετε μια εκπομπή μέχρις ένα λεπτό της ώρας, για ένα θέμα που δεν έχετε προετοιμάσει καλά, κι αυτό θα σας δώσει μια ιδέα για το αποτέλεσμα της δουλειάς που γίνεται στο ραδιόφωνο.
Να και μερικές πιο συγκεκριμένες συμβουλές για να κάνουμε καλύτερη μια εκπομπή:
- Σημασία έχουν τα λόγια και όχι μόνο η μουσική
- Προετοιμάζουμε τα λόγια μας
- Κάθε εκπομπή οφείλει να έχει θεματολογία
- Κάθε εκπομπή πρέπει να έχει δομή
- Μια ή δύο φωνούλες
- Προσέχουμε “τι” θα ακούγεται στον αέρα.
- Με Χιούμορ αλλά όχι “χαχανητά”
- Ευγένεια και ευπρέπεια πάντα
- Σεβασμός στις πηγές και τους δημιουργούς
Αναλυτικότερα:
- Σημασία έχουν τα λόγια: Μία εκπομπή χωρίς λόγια αλλά μόνο μουσική, δεν είναι εκπομπή. Ο εκφωνητής θα πρέπει να μιλάει ανά 1 ή (το πολύ) ανά 2 τραγούδια. Διαφορετικά ο ακροατής έχει την αίσθηση ότι ακούει ένα απρόσωπο playlist.
- Προετοιμάζουμε τα λόγια μας: Αποφεύγουμε να ανοίγουμε το μικρόφωνο χωρίς να έχουμε στο μυαλό μας τι πρόκειται να πούμε. Οι εκφωνητές θα πρέπει να προετοιμάζονται πριν μιλήσουν. Καλός είναι και ο αυτοσχεδιασμός, αλλά θα πρέπει να έχουν μια γενική άποψη για το τι θα πουν. Άλλωστε ο αυτοσχεδιασμός αφορά είτε σε μια γενική ενότητα ή ακόμη σε μια ειδική θεματολογία που έχουμε επιλέξει για τη συγκεκριμένη εκπομπή. Και όπως ξέρουν πολύ καλά οι μουσικοί αλλά και όλοι οι καλλιτέχνες ο αυτοσχεδιασμός έχει ως προαπαιτούμενο να γνωρίζεις πολύ καλά το “όργανο” δηλαδή τα μυστικά της φωνής, του ήχου, του μικροφώνου και του θέματος.
- Κάθε εκπομπή οφείλει να έχει θεματολογία. Ανεξάρτητα αν η εκπομπή είναι μουσική, ενημερωτική ή εκπαιδευτική, θα πρέπει να έχει κάποιο θέμα. Ως εκ τούτου, οι εκφωνητές θα πρέπει να κάνουν μια μικρή έρευνα πριν την εκπομπή για το θέμα τους.
- Κάθε εκπομπή πρέπει να έχει δομή: Αρχή, μέση και τέλος. Στη διάρκεια της εκπομπής θα πρέπει να υπάρχουν διακυμάνσεις για να μη βαρεθεί ο ακροατής. Διακυμάνσεις είτε στη μουσική, είτε στο λόγο, είτε και στα δύο. Για παράδειγμα επιλέγουμε τραγούδια και ρυθμικά και ήρεμα. Δεν παίζουμε μία ώρα συνέχεια μόνο μπαλάντες ή μόνο χορευτικά. Κουράζεται ο ακροατής.
- Μια ή δύο φωνούλες: Είναι προτιμότερο να βγαίνουν στο μικρόφωνο μια ή (το πολύ) δυο φωνές τη φορά. Τα πολλά άτομα δεν συνεννοούνται καλά μεταξύ τους, μιλάει ο ένας πάνω στον άλλον, με αποτέλεσμα να δημιουργείται οχλαγωγία και φτάνει φασαρία στα αυτιά του ακροατή. Αν μια ραδιοφωνική ομάδα αποτελείται από περισσότερα από δυο άτομα, μπορούν να βγαίνουν ανά τραγούδι διαφορετικές δυάδες στο μικρόφωνο. Σε περίπτωση πάντως που αποφασίσουμε την “πολυφωνία”, καλό θα είναι να αναλάβει κάποιος με ένα σήμα να δίνει το λόγο και να ρυθμίζει την κυκλοφορία των φωνών.
- Προσέχουμε “τι” θα ακούγεται στον αέρα. Δεν είναι αισθητικά όμορφο να βγάζουμε το “χαβαλέ” της παρέας στο μικρόφωνο. Προφανώς θα κάνουμε διάλογο με τον συνομιλητή μας, αλλά λέξεις όπως: “ρε”, “μωρέ” και εκφράσεις όπως: “έλα ρε φιλαράκι”, “άντε να γουστάρουμε” πρέπει να αποφεύγονται. γενικά δεν ακούγονται καλά και μπορούν να ενσωματωθούν μόνο αν είναι πολύ φανερό ότι διακωμωδούν και σατιρίζουν. Δημιουργούμε τη δική μας ραδιοφωνική περσόνα -ραδιοφωνικό τύπο- ψάχνοντας τη φωνή μας, το στυλ του λόγου μας, τη θεματική που επιλέγουμε και τη μουσική που τη συνοδεύει.
- Με Χιούμορ αλλά όχι “χαχανητά” : Το χιούμορ είναι σπουδαίο και είναι ωραίο να λέμε κάποιο αστείο, αλλά δεν ξεκαρδιζόμαστε στα γέλια με ανοιχτό το μικρόφωνο. Θα γελάσουμε, αλλά όχι σε ακραίο βαθμό, γιατί ξαφνικά ανεβαίνουν τα “πρίμα” και ακούγεται φοβερή φασαρία εφόσον δεν βγαίνουμε από κονσόλα για να ρυθμίζουμε την ένταση.
- Ευγένεια και ευπρέπεια πάντα: Μιλάμε ευπρεπώς στο μικρόφωνο. Δεν ακούγεται όμορφα κάποιος που είναι αγενής και αυθάδης . Εννοείται πως δε βρίζουμε (έστω και με τη λέξη “βλάκα”) ούτε ειρωνευόμαστε κάποιον.
- Σεβασμός στις πηγές και τους δημιουργούς: οι πηγές μας πρέπει να έχουν ελεγχθεί (το διαδίκτυο δεν είναι καθόλου ασφαλές και έγκυρο πεδίο) και να αναφέρονται εφόσον δεν πρόκειται για πρωτότυπο δικό μας υλικό. Το ίδιο ισχύει και για τα μουσικά κομμάτια που χρησιμοποιούμε είτε ως μουσική επένδυση είτε σε μουσικές εκπομπές. οφείλουμε να αναφέρουμε τους δημιουργούς και αν αυτό δεν μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια της εκπομπής μπορεί να γίνει αναφορά πριν τη λήξη της, λ.χ. στη σημερινή εκπομπή ακούστηκαν με τη σειρά τα ακόλουθα τραγούδια/μουσικά κομμάτια….