 |
 |
 |
 |
Ποιοι ήταν οι Σελτζούκοι Τούρκοι ;
Στα μέσα του 11ου αιώνα εμαφανίζονται στα ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας οι Σελτζούκοι Τούρκοι.Ήταν λαός ασιατικής καταγωγής και πολλοί απ’ αυτούς υπηρετούσαν ως μισθοφόροι στους Άραβες, από τους οποίους πήραν και τη μουσουλμανική θρησκεία. Με αρχηγό τους τον Άλπ-Αρσλάν πέρασαν τα σχεδόν αφύλακτα βυζαντινά σύνορα, κατάκτησαν τις ανατολικές επαρχίες της Αρμενίας και της Καππαδοκίας και έφτασαν ως την Καισάρεια. Τελικός στόχος τους όμως ήταν η Κωνσταντινούπολη.
Πώς αντέδρασαν οι Βυζαντινοί απέναντι στους Σελτζούκους ;
Το 1068 αυτοκράτορας του Βυζαντίου έγινε ο Ρωμανός Δ’, ο Διογένης. Καταγόταν από την Καππαδοκία και διακρινόταν για το ήθος και τη γενναιότητά του. Παρά τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπιζε, οργάνωσε ένα αξιόμαχο εκστρατευτικό σώμα και, οδηγώντας το ο ίδιος, έσπευσε να αντιμετωπίσει τους Σελτζούκους.
Η σύγκρουση των δύο στρατών έγινε το 1071 στο Ματζικέρτ.
Ενώ όλοι περίμεναν μια εύκολη νίκη, η διάσπαση των βυζαντινών στρατευμάτων και η λιποταξία των μισθοφόρων έφεραν μια μεγάλη ήττα. Ο βυζαντινός στρατός καταστράφηκε και ο ίδιος ο αυτοκράτορας αιχμαλωτίστηκε. Οι Σελτζούκοι κατάκτησαν όλη σχεδόν τη Μ. Ασία και απέκοψαν τους Βυζαντινούς από την Ανατολή.
Περισσότερα για τον Ρωμανό Δ΄ τον Διογένη μπορείς να διαβάσεις ΕΔΩ. (κλικ)
Αλέξιος Α΄ο Κομνηνός
Δέκα χρόνια μετά την ήττα στο Ματζικέρτ στο θρόνο βρίσκεται ένα σπουδαίος αυτοκράτορας, ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός. Ο Αλέξιος ήταν ο ιδρυτής μιας από τις ενδοξότερες δυναστείες του Βυζαντίου, της δυναστείας των Κομνηνών.
Όταν ανέβηκε στον θρόνο (1081) είχε να αντιμετωπίσει εκτός από τον κίνδυνο των Σελτζούκων που είχαν κυριεύσει όλη σχεδόν τη Μικρά Ασία και έναν καινούριο εχθρό, τους Νορμανδούς (North Man = άνθρωπος του Βορρά).
Πώς έφτασαν οι Νορμανδοί στο Βυζάντιο ;
Οι Νορμανδοί βρήκαν ευκαιρία, την ώρα που οι Βυζαντινοί συγκρούονταν με τους Σελτζούκους, να κατακτήσουν χωρίς δυσκολία τα βυζαντινά εδάφη της Νότιας Ιταλίας. Στη συνέχεια πέρασαν στη Βαλκανική, κατέλαβαν το Δυρράχιο και, ακολουθώντας την Εγνατία οδό, βάδισαν κατά της Θεσσαλονίκης και της Κωνσταντινούπολης. Μια άλλη ναυτική ομάδα τους κινήθηκε προς την Πελοπόννησο και λεηλάτησε τα παράλιά της.
Πώς έπεισε ο Αλέξιος τους Βενετούς να τον βοηθήσουν ;
Μπροστά στον κίνδυνο των Νορμανδών ο Αλέξιος ζήτησε τη βοήθεια των Βενετών δίνοντάς τους προνόμια :
- Εμπορικά προνόμια στη Μεσόγειο και στα βυζαντινά λιμάνια
- Άδεια να εγακτασταθούν έξω από τα τείχη της Πόλης, στην έξοδο του Κεράτιου, στο Γαλατά, και να δημιουργήσουν εκεί δική τους εμπορική συνοικία, χωρίς να πληρώνουν φόρους.
Οι Βενετοί δέχτηκαν. Βυζαντινοί και Βενετοί νίκησαν τους Νορμανδούς και τους απομάκρυναν από τα Βαλκάνια.
Σχεδιάγραμμα του μαθήματος (κλικ)
Ιστορικές Πηγές
Πηγή 1
O Αλπ Αρσλάν τιμά τον αιχμάλωτο Ρωμανό Δ΄
Ο αρχηγός των Σελτζούκων Τούρκων Αλπ Αρσλάν, μετά τη μάχη του Ματζικέρτ φέρθηκε στον αιχμάλωτο αυτοκράτορα Ρωμανό Δ΄ με την καλοσύνη που μόνον οι γενναίοι διαθέτουν. Τον κάλεσε στο γεύμα και του είπε:
«Μη φοβάσαι, δε θα πάθεις κανένα κακό. Θα τιμηθείς όπως αξίζει στη βασιλική σου μεγαλειότητα. Γιατί πιστεύω πως είναι ανόητος ο άνθρωπος εκείνος που δε συλλογίζεται ότι η τύχη μεταβάλλεται και δε σέβεται τις συμφορές των άλλων».
Και, τηρώντας το λόγο του, τον ελευθέρωσε μαζί με τους άνδρες της φρουράς του και υπέγραψε συνθήκη ειρήνης μαζί του.
Μ. Ψελλός, Χρονογραφία
Πηγή 2
Η Άννα Κομνηνή
Ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός, όταν γύρισε στο παλάτι από τους πολέμους του με τους Νορμανδούς, ήταν κατάκοπος και εξαντλημένος. Μετά από τρεις ημέρες δέχτηκε το καλύτερο δώρο που μπορούσε να του χαρίσει η γυναίκα του Ειρήνη. Ένα όμορφο κοριτσάκι. Ο Αλέξιος σήκωσε τα μάτια του στον ουρανό και αναφώνησε:
-Ευχαριστώ, Κύριε. Αν δεν έρθει ξοπίσω της γιος, αυτή θα είναι διάδοχός μου, αυτή θα στηρίξει το θρόνο μου.
Μέσα στην κούνια τής φόρεσαν το αυτοκρατορικό διάδημα και την αρραβώνιασαν με το δεκάχρονο Κωνσταντίνο Δούκα, γιο του εκθρονισμένου αυτοκράτορα Μ. Δούκα.
Σοφία Παπαδάκη, Ιστορίες από το Βυζάντιο