 |
 |
 |
 |
Ποιοι ήταν οι φρουροί των ανατολικών συνόρων της βυζαντινής αυτοκρατορίας ;
Ο Ηράκλειος ήταν ο πρώτος αυτοκράτορας που έδωσε γη σε στρατιώτες των ανατολικών συνόρων, για να την καλλιεργούν αλλά και να την υπερασπίζονται. Επειδή τα σύνορα ονομάζονταν άκρες, οι φρουροί τους ονομάστηκαν ακρίτες. Οι Ακρίτες έγιναν ονομαστοί στα χρόνια που απειλούσαν το Βυζάντιο οι Άραβες (7ος – 10ος αι.). Χιλιάδες παλικάρια, οργανωμένα σε μεγάλες ομάδες, φρουρούσαν τα περάσματα των συνόρων κι εμπόδιζαν τους εχθρούς να λεηλατούν τα μέρη εκείνα. Όταν δεν πολεμούσαν, γυμνάζονταν στο τρέξιμο και στο κοντάρι. Βοηθούσαν ακόμη να οχυρωθούν οι ακριτικές πόλεις και να χτιστούν κάστρα και βίγλες στα μέρη τα οποία φύλαγαν.
Ποια ήταν η σχέση του λαού με τους ακρίτες ;
Ο λαός αισθάνονταν ασφάλεια χάρη στους ακρίτες, τους αγαπούσε και τους θαύμαζε για την ανδρεία τους. Κι έτσι ανδρειωμένους τους εξύμνησε στα ακριτικά τραγούδια. Τα τραγούδια αυτά, που μιλούν για τη ζωή και τους αγώνες των ακριτών, σώθηκαν από γενιά σε γενιά, αγαπήθηκαν από το λαό μας κι έγιναν η αρχή των δημοτικών μας τραγουδιών.
| Νίκος Ξυλούρης : Ο Διγενής ψυχομαχεί | Ακρίτης κάστρον έχτιζε (ποντιακό) |
''Ο Διγενής'' Ποίηση : Κωστή Παλαμά Μουσική :Μιχάλης Τερζής Τραγουδάει η Ελευθερία Αρβανιτάκη Δίσκος : ''Όλη τη μουσική μες στην αγάπη βάλε'' |
| Οι παρακάτω εικόνες πάρθηκαν από ΕΔΩ | ||
 |
 |
 |
| Αξιωματικός πεζικού | Ασπιδοφόρος πεζός | Θωρακισμένος σκουτάτος |
 |
 |
 |
| Θωρακοφόρος λεγεωνάριος | Κλιβανοφόρος ή κατάφρακτος | Κλιβανοφόρος ή κατάφρακτος |
 |
 |
 |
|
Βασίλειος Διγενής Ακρίτας Σχέδιο: Χρήστος. Γιαννόπουλος |
Βασίλειος Διγενής Ακρίτας Σχέδιο: Χρήστος. Γιαννόπουλος |
Άραβας πολεμιστής Σχέδιο: Χρήστος. Γιαννόπουλος |
Σχεδιάγραμμα του μαθήματος (κλικ)
Πηγή 1
Ο Διγενής στην Κύπρο και στην Κρήτη
«Στην Κύπρο και στην Κρήτη μολογούν πως ο Διγενής, εκτός από τη φύλαξη των συνόρων της Ανατολής είχε έγνοια και για τα δύο νησιά, την Κύπρο και την Κρήτη, που τα χρόνια εκείνα δέχονταν συχνά πυκνά τις επιθέσεις των Αράβων (Σαρακηνών).
σάλτο: δυνατό χτύπημα
πατουχιά: πατημασιά
Πηγή 2
Τα ακριτικά τραγούδια
Για το πέρασμα του Διγενή από την Κρήτη, μιλούν και τα ριζίτικα τραγούδια, που τραγουδιούνται ακόμη στο νησί και κρατούν ζωντανή τη μνήμη της παλικαριάς και του άδικου θανάτου του:
«Ο Διγενής ψυχομαχεί κι η γη τόνε τρομάσσει.
Βροντά κι αστράφτει ο ουρανός και σειέται ο απάνω κόσμος.
κι ο κάτω κόσμος άνοιξε και τρίζουν τα θεμέλια
και η πλάκα τον ανατριχιά πώς θα τόνε σκεπάσει,
πώς θα σκεπάσει τον αϊτό, της γης τον αντρειωμένο.
Σπίτι δεν τον εσκέπαζε, σπήλιο δεν τον εχώρει,
τα όρη εδρασκέλιζε, βουνών κορφές επήδα.
Στο γλάκιο6 πιάνει ο νιος λαγό, στον πήδο πιάνει αγρίμι,
την πέρδικα την πλουμιστή ξοπίσω την αφήνει.
Ζηλεύει ο Χάρος, με χωσιά7 μακριά τόνε βιγλίζει
κι ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του επήρε».
Συλλογή Στίλπωνος Κυριακίδου.
γλάκιο: τρέξιμο
χωσιά: ενέδρα, παγίδα, μπαμπεσιά
Πηγή 3
Οι Ακρίτες τον καιρό της ειρήνης
Στους φρουρούς των συνόρων μοιράζονταν δημόσιες εκτάσεις γης, με την υποχρέωση να τις καλλιεργούν και να τις βελτιώνουν. Στη διπλή αυτή φροντίδα των ακριτών αναφέρεται και το παρακάτω ακριτικό τραγούδι, που τραγουδιέται μέχρι σήμερα από τους Έλληνες του Πόντου. Σύμφωνα μ’ αυτό ο γενναίος Ακρίτας- πολεμιστής είναι τόσο άξιος γεωργός και επιδέξιος καλλιεργητής, που και τα πουλιά ακόμη τον θαυμάζουν και τον μακαρίζουν για το περιβόλι του:
σ’ έναν τόπο ομαλό, σε καρπερό λιβάδι.
Όσα του κόσμου τα φυτά, κει φέρνει και φυτεύει
κι όσα του κόσμου τ’ αμπελιά, κει φέρνει κι αμπελώνει
κι όσα του κόσμου τα νερά, κει φέρνει κι αυλακώνει
κι όσα του κόσμου τα πουλιά, κει πάνε και φωλεύουν.
Πάντα κελάηδαν κι έλεγαν: «Πάντα να ζεις Ακρίτα!»
Ποντιακό τραγούδι